Shkruan: Flori Zevi
Të premten, më 13 qershor, në mëngjes, Izraeli nisi “Operacionin Zgjimi i Luanit”, duke goditur më shumë se 100 objektiva strategjike iraniane – përfshirë vendet bërthamore, bazat e raketave, qendrat komandive të IRGC-së dhe banesat e zyrtarëve ushtarakë/bërthamorë – në Teheran, Natanz, Isfahan, Tabriz dhe Kermanshah.
Në të njëjtën kohë, Mossadi raportohet të ketë kryer një sulm të fshehtë hibrid me dronë për të çaktivizuar infrastrukturën e raketave tokë–tokë (SSM) irakiane, në koordinim me operacionin ajror.
Irani filloi atë që e quan “Operacioni Prejardhja e Vërtetë III”, duke lëshuar qindra raketa dhe mbi 100 dronë drejt qendrave civile në qendër dhe veri të Izraelit, përfshirë Tel Aviv, Haifa, Bat Yam, Petah Tikva, Rishon LeZion dhe Beersheba.
Izraeli ka goditur me sukses objekte ushtarake kyçe, si dhe liderë të IRGC-së dhe të programit iranian të armëve. Përgjigjja e Iranit ka vazhduar me sulme drejt qyteteve izraelite, duke shkaktuar dëme të mëdha.
Çfarë ka arritur Izraeli deri tani:
Ka deklaruar kontroll të plotë ajror mbi Teheranin dhe perëndimin e Iranit, duke shkatërruar qindra lansues SSM.
Ka goditur infrastrukturën bërthamore – Natanz, Isfahan; ndikimi te Fordow ishte i kufizuar ku me vone u godit nga Ushtria Amerikane duke asgjesuar ate totalisht.
CIA siguroi “prova të besueshme” që tregonin se programi bërthamor i Iranit ishte “dëmtuar rëndë”.
Izraeli ka goditur dhe vendet kyçe të IRGC-së, duke eliminuar sipas raporteve liderë të lartë të IRGC-së dhe shkencëtarë bërthamorë.
Sabotazhi i dronëve prej Mossad-it është raportuar të ketë ulur seriozisht kapacitetin iranian të përgjigjes me raketa, me shkatërrimin e qindra lansuesve dhe dobësimin e mbrojtjes ajrore.
Norma e Suksesit të Kupolës së Hekurt (Iron Dome):
Izraeli ka nisur një reagim të gjerë me raketa/dronë ISR, por Kupoja e Hekurt dhe mbrojtja ajrore izraelite rrezuan 80–90% të këtyre raketave.
Disa raketa balistike dhe dronë kanë depërtuar mbrojtjen, duke goditur zona rezidenciale dhe shkaktuar viktima.
Të dhëna për viktimat:
Irani (sipas të dhënave zyrtare):
Të paktën 627 persona u vranë në Iran gjatë konfliktit dhe 4,870 persona të tjerë u plagosën. të plagosur, përfshirë liderë të lartë të IRGC-së dhe shkencëtarë bërthamorë.
Izraeli (sipas raporteve zyrtare): 29 civilë të vrarë, qindra të plagosur, plus 4 persona të raportuar si të zhdukur,dhe mijera shtepi,banesa te demtuara.
Efekte të tjera kolaterale: viktima raportohen në Jordani dhe Siri për shkak të raketave iraniane.
Profili i Objektivave:
Izraeli goditi: objektiva të tipit bërthamor iranian, lansues raketash, qendra komandive të IRGC-së, banesa të zyrtarëve të lartë, depot e naftës.
Irani goditi: infrastrukturë civile dhe ushtarake në zonën qendrore të Izraelit (qytete të mëdha, zona rezidenciale), bazat ajrore, zonën e konsullatës amerikane në Tel Aviv, rafineritë e naftës në Haifa.
Statusi Aktual & Perspektivat:
Konflikti mbaroj dhe armepushimi u arrit me ndihmen e Presidentit Trump.
Por nuk do te thote qe Izraeli nuk synon të vazhdojë operacionet për të dobësuar më tej sistemet bërthamore dhe raketore iraniane.
Apo dhe Regjimi iranian te mos vazhdoj ofensivat me raketa/dronë, me fokus të deklaruar ndaj Izraelit dhe objekteve amerikane.
Rreziqe rajonale: Ndryshime në tregjet e naftës, linjat e transportit detar, rrugët e fluturimit global; rritje e rrezikut për përfshirje më të gjerë rajonale.
Reagim Ndërkombëtar:
Shtetet e Bashkuara kanë konfirmuar mbështetjen për Izraelin dhe mohuan përfshirje direkte, por me pas u perfshine per te asgjesuar tri qendrat berthamore te Iranit.
Vendet perëndimore mbështesin masat e Izraelit për të dobësuar kërcënimin iranian, por inkurajojnë de‑eskalim.
OKB-ja ka thirrur një seancë emergjente të IAEA-së për shkak të dëmeve në objektet bërthamore.
Mesazhi kryesor i përgjithshëm:
Kombi hebre dhe iranian kanë një histori të pasur dhe të ndërthurur që nga koha e Kirut të Madh. Para Revolucionit Islamik të vitit 1979, Izraeli dhe Irani kishin marrëdhënie të gjera e të rëndësishme diplomatike që kontribuan shumë në stabilitetin rajonal.
Ky konflikt ushtarak nuk ishte në asnjë mënyrë kundër popullit iranian. Regjimi islamik ka shtypur vetë popullin e tij për dekada.
Irani ka qenë burimi më i madh i destabilitetit rajonal që nga viti 1979. Së fundmi, kjo është parë në financimin dhe stërvitjen e Hamasit, që çoi në mizoritë e 7 tetorit 2023.
Për Izraelin, konflikti me Iranin është çështje sigurie kombëtare, stabiliteti rajonal dhe shqetësim global.
Sulmet parandaluese të Izraelit ndaj Iranit kanë për qëllim të ndalojnë një kërcënim që ka pasoja ndërkombëtare.
Qeveria izraelite thekson se veprimet e Iranit përbëjnë një kërcënim të drejtpërdrejtë dhe ekzistencial, jo vetëm për Izraelin, por edhe për paqen dhe sigurinë ndërkombëtare.
Irani ishte në prag të ndërtimit të një arme bërthamore – ky ishte momenti për të vepruar.
Izraeli thekson se veprimet e tij janë mbrojtëse, proporcionale dhe të nevojshme përballë kërcënimit të vazhdueshëm nga regjimi iranian. Ai synon të parandalojë përshkallëzimin dhe të promovojë stabilitetin rajonal përmes pengesës, diplomacisë dhe bashkëpunimit ndërkombëtar.
Qëllimet Strategjike të Izraelit vazhdojne
Parandalimi i Iranit nga sigurimi i armëve bërthamore.
Dobësimi dhe shkatërrimi i kapaciteteve iraniane të raketave balistike dhe dronëve.
Ndërprerja dhe parandalimi i vendosjes ushtarake iraniane pranë kufijve të Izraelit.
Kundërshtimi i mbështetjes së Iranit për terrorizmin dhe luftën përmes proxy-ve.
Fuqizimi i aleancave rajonale për të promovuar stabilitetin afatgjatë.
Justifikimi i Izraelit për Nisjen e “Operacionit “Zgjimi i Luanit”
Programi Bërthamor i Iranit:
Izraeli pohon se zhvillimi i vazhdueshëm bërthamor i Iranit, pavarësisht marrëveshjeve ndërkombëtare, ka pasur si qëllim ndërtimin e kapaciteteve për armë bërthamore – një kërcënim i drejtpërdrejtë për Izraelin dhe Evropën.
Shkeljet e IAEA-së: Irani ka kufizuar qasjen e Agjencisë Ndërkombëtare për Energjinë Atomike në disa objekte bërthamore dhe ka pasuruar uranium përtej kufijve të përcaktuar në JCPOA.
Implikimet për Sigurinë:
Raporte të besueshme tregojnë se Irani ishte afër pikës së pakthyeshme – jo vetëm se po pasuronte uranium, por edhe po zhvillonte aftësi për të armatosur atë në kokëbërthama. Një Iran me armë bërthamore shihet si një kërcënim i papranueshëm, që mund të shkaktojë një garë armatimi në rajon.
Mbështetja iraniane për grupet e armatosura: Irani është sponsori kryesor i grupeve terroriste te Hezbollahut në Liban, Hamasit dhe Xhihadit Islamik në Gaza, si dhe i milicive shiite në Siri, Irak dhe Jemen.
Sulmet ndaj shteteve të Gjirit: Proxy-t iranianë kanë sulmuar infrastrukturën energjetike, si sulmi i vitit 2019 në impiantin e Abqaiq në Arabinë Saudite dhe në Kurais, si dhe sulmet në Abu Dabi nga Houthit në 2022.
Sulmet me raketa ndaj Izraelit: Më shumë se 20,000 raketa janë lëshuar ndaj zonave civile në Izrael që nga viti 2006, kryesisht nga grupe të mbështetura nga Irani.
Arsenali i Hezbollahut:
Irani ka furnizuar Hezbollahun me më shumë se 150,000 raketa dhe raketahedhës, shumë prej të cilëve mund të godasin thellë në territorin izraelit.
Siria: Irani e ka përdorur luftën civile në Siri si një mundësi për të vendosur asete ushtarake pranë kufirit verior të Izraelit. Izraeli ka kryer qindra sulme ajrore për të penguar ndërtimin e bazave ushtarake të përhershme.
Irani është sponsori shtetëror nr.1 i terrorizmit në botë.
Ai është i lidhur me komplotet terroriste globale, përfshirë sulme të dështuara kundër objektivave izraelite dhe hebraike në Evropë, Amerikën Latine dhe Azi.
Forca Kuds e IRGC-së shihet nga Izraeli si një aktor destabilizues ndërkombëtar që luan rol aktiv në financimin, armatimin dhe drejtimin e operacioneve përmes proxy-ve.
Prill & Tetor 2024: Sulmet direkte me raketa dhe dronë nga Irani në territorin izraelit përbëjnë një përshkallëzim të paprecedent.
Doktrina Mbrojtëse e Izraelit: Izraeli ndjek një strategji të vetëmbrojtjes parandaluese, duke goditur transferimet e armëve, qendrat e komandës dhe asetet ushtarake të lidhura me Iranin dhe proxy-t e tij.
Përpjekjet diplomatike:
Izraeli vazhdon të angazhohet me partnerët ndërkombëtarë për të ushtruar presion diplomatik dhe ekonomik mbi Iranin, për të ndalur ambiciet e tij bërthamore dhe agresionin rajonal.
Thirrje për Komunitetin Ndërkombëtar
Mbështetje për Mos-përhapje:
Izraeli i bën thirrje komunitetit ndërkombëtar të zbatojë inspektimet e IAEA-së dhe të sigurojë që Irani të jetë në përputhje me marrëveshjet ndërkombëtare.
Sanksione dhe Përgjegjësi:
Izraeli mbështet vendosjen e sanksioneve të synuara ndaj komponentëve ushtarakë dhe bërthamorë të Iranit, veçanërisht IRGC-së dhe Ministrisë së Inteligjencës dhe Sigurisë (MOIS).
Bashkëpunim Rajonal:
Izraeli inkurajon zgjerimin e dialogut rajonal në kuadër të Marrëveshjeve të Akordeve te Abrahamit dhe kornizave të tjera multilaterale për të luftuar kërcënimet e përbashkëta dhe për të promovuar paqen.
Siguri për komunitetet hebraike dhe izraelitët jashtë shtetit:
Jemi në një moment historik delikat. Komunitetet hebraike dhe qytetarët izraelitë janë nën kërcënim nga Irani dhe aleatët e tij. Qeveritë dhe shërbimet e sigurisë duhet të caktojnë burime të përshtatshme për mbrojtjen e individëve dhe objekteve të cenueshme.
29 civilë izraelitë humbën jetën dhe shumë të tjerë u plagosën ose humbën shtëpitë e tyre nga sulmet e Iranit.
Suksesi i operacionit nuk mund ta zhvlerësojë dhimbjen që pësuan civilët izraelitë.
Izraeli mbetet vigjilent në të gjitha frontet dhe është i përgatitur për shumëllojshmërinë e skenarëve dhe është shumë i gatshëm të veprojë kundër terroristëve të Hamasit në Gaza.
Krahas përpjekjeve për të kthyer të gjithë pengjet.Misioni nuk ka përfunduar ende, 50 pengje mbeten në robëri. Veprimet e sotme të Izraelit janë për të ardhmen e nesërme të popullit të tij,dhe Izraeli do të vazhdojë të qëndrojë i fortë dhe do të triumfojë.
The autor is jewish activist and delegate of the world Jewish Congress Diplomatic corps, Kosova
Materialet e publikuara nuk mund të kopjohen ose përdoren pa lejen paraprake të redaksisë së Insajderit.
© 2016-2025 Gazeta Online Insajderi - Të gjitha të drejtat e rezervuara.
