
Autor: Zyhdi Hajzeri – Jurist dhe Imam
Disa vende evropiane, duke përfshirë Gjermaninë, Francën dhe Britaninë, po përpiqen të gjejnë mekanizma dhe kritere më efektive për klasifikimin e operacioneve terroriste dhe përcaktimin e elementeve të rrezikshëm. Qofshin ata në tokat e tyre apo ata që përpiqen të hyjnë, pavarësisht nga vështirësia e detyrës, këto vende kanë marrë masa dhe po ashtu edhe masa parandaluese dhe kanë sjellë ligje dhe legjislacion të ri për të zgjidhur çështjen. Kështu, duke u dhënë më shumë kompetenca dhe më të gjera shërbimeve të sigurisë dhe agjencive të inteligjencës, në mënyrë që ato të kenë sukses në zbulimin e hershëm të personave të rrezikshëm për të shmangur ndonjë rezultat të papritur në të ardhmen.
Gjermania
Rreth 500 hetues, akademikë, përkthyes dhe analistë sigurie që nga viti 2019 specialistë ne punët e islamistëve, duke monitoruar ata që janë cilësuar si “të rrezikshëm” dhe duke u përpjekur të parandalojnë sulmet. Sven Kornbach drejton seksionin e sapokrijuar të “terrorizmit të motivuar nga islamizmi” të Zyrës Federale të Policisë Kriminale. Numri i personave të klasifikuar si “të rrezikshëm” në fushën e terrorizmit islamik është 554, 90 prej të cilëve janë në paraburgim dhe 136 jetojnë jashtë Evropës.
Raportet e inteligjencës gjermane zbuluan gjithashtu 527 persona të cilësuar si “të lidhur”, këta janë njerëz të afërt me njerëz “të rrezikshëm”, për të cilët autoritetet besojnë se po ofrojnë mbështetje logjistike në rast të akteve terroriste. Kjo do të thotë se numri i personave të rrezikshëm në Gjermani është ulur në vitin 2020 me rreth një të katërtën (1/4) në krahasim me vitin 2019.
Qeveria federale deklaroi në vitin 2020 se janë 679 persona të klasifikuar si “të rrezikshëm” me motive fetare, në përgjigje të kërkesës së qeverisë për një hetim të paraqitur nga grupi parlamentar i Partisë “liberale” Demokratike e Lirë. Sipas statistikave të fundit, në vitin 2021, numri i militantëve të konsideruar të rrezikshëm në Gjermani është pesëfishuar që nga viti 2013 dhe aktualisht është 615, sipas Ministrisë së Brendshme gjermane.
Në një raport zyrtar thuhej se mes islamistëve që autoritetet gjermane i klasifikojnë si kërcënim për sigurinë, sirianët aktualisht përbëjnë grupin më të madh pas gjermanëve. Përqindja e afganëve mes islamistëve të klasifikuar si kërcënim potencial është relativisht e ulët.
Deri më 1 korrik 2021, policia gjermane monitoroi 330 individë kërcënues për sigurinë, përfshirë 186 që kishin ekskluzivisht nënshtetësi gjermane ose që kishin një kombësi tjetër me të, në fushën e “ideologjisë fetare”. Numri i sirianëve në mesin e 144 islamistëve të huaj është 61, prej të cilëve klasifikohen si kërcënim për sigurinë, të ndjekur nga irakianët (17 individë), më pas shtetasit rusë (13 individë) dhe (11 individë) ekstremistët islamikë nga Turqia. Shtetësia e 8 personave nuk u arrit, dhe 2 prej tyre janë pa shtetësi.
Klasifikimi i “personave të rrezikshme” sipas ligjeve gjermane
Një person konsiderohet një “rrezik i mundshëm” sipas ligjit gjerman të policisë federale, me “indikacione realiste” se ai do të kryejë krime të mëdha në të ardhmen e afërt. Sipas Aktit të Vendbanimit, një shtetas i huaj mund të supozohet se përbën një “kërcënim terrorist” “në bazë të një pritshmërie të bazuar në fakte” dhe të dëbohet menjëherë nëse provohet.
Përveç “njerëzve potencialisht të rrezikshëm”, ka “njerëz të lidhur” – udhëheqës dhe mbështetës në kuptimin më të gjerë, të cilët kanë të njëjtin parashikim nëse paraqesin apo jo një kërcënim terrorist, nuk është e lehtë të bëhet dallimi midis tyre, sepse termi “person i interesuar” përfshin gjithashtu çdo person që mund të kryejë një krim të rëndë, ashtu si “një person potencialisht i rrezikshëm”.
Në fund të vitit 2019, (752) “Persona potencialisht të rrezikshëm” dhe 778 “Persona të interesit” u identifikuan tek autoritetet federale. Marrëveshja bazohet gjithmonë në një vendim parashikues nga autoritetet e sigurisë dhe përfshin një masë të madhe pasigurie realiste në lidhje me aktet e ardhshme terroriste. Kështu, në të gjitha rastet, behet trajtimi i “mundësive të caktuara të kryerjes së akteve të dhunshme.
Standardet dhe mjetet standarde të vlerësimit të rrezikut në Gjermani
Për të anashkaluar problemin e zvogëlimit të pasigurisë, Zyra Federale e Policisë Kriminale ka përdorur mjetin e vlerësimit të rrezikut “Analiza e bazuar në rregulla të shkelësve potencialisht të rrezikshëm për vlerësimin e rrezikut akut” që nga viti 2017. Ky mjet më pas mundëson një vlerësim të standardizuar të rrezikut të lidhur me personin sipas sasisë dhe aritmetikës cilësore. Pas një rregullimi të vitit 2019, ky vlerësim i rrezikut i cakton njerëzit në një shkallë rreziku me dy faza: “i lartë” dhe “mesatar”. Që nga 19 gusht 2019, 497 persona u vlerësuan, me rrezik “të lartë” (186), ose “mesatar” (311). Për shkak të pasigurisë së natyrshme në parashikim, mjeti është krijuar për të qenë “mjaft i ndjeshëm” dhe thjesht etiketimi i një personi si person me rrezik të lartë nuk çon në marrjen e masave. Në vend të kësaj, policia kryen një vlerësim të fazës së dytë, rast pas rasti, nën “Analizën e rrezikut për ata që priren të veprojnë me motive islamike”, e cila u zhvillua midis 2017 dhe 2020. Këto vlerësime rishikohen rregullisht.
Çdo element rreziku i nënshtrohet vlerësimit nga autoritetet e sigurisë. Prandaj, ndërmerren veprime të ndryshme. Në rast kontakti me elementin e rrezikshëm, ai njoftohet se policia po e monitoron dhe e konsideron situatën të rëndë. Sipas shërbimit inteligjent, nevojiten 25 deri në 30 policë për të monitoruar një person dhe për këtë arsye zbatohet vetëm në raste të izoluara. Për shembull, në lidhje me autorin në Dresden, përgjimi i vazhdueshëm është braktisur dhe “Abdullah H.” u lirua vetëm pak para se të kryente krimin e tij i cili ka vuajtur dënimin dhe ka marrë pjesë në programin e de radikalizmit. Por i riu mbeti radikal dhe i rrezikshëm, ndaj duhej të raportonte çdo ditë në polici. Dhe shërbimi inteligjent i ka vendosur një kamerë të fshehtë para hyrjes së banesës së tij.
Franca
Franca është vazhdimisht në kërkim të mekanizmave efektivë për të luftuar terrorizmin dhe ekstremizmin, si dhe po përpiqet të zbulojë dhe gjurmojë elementë të rrezikshëm brenda saj, dhe për të arritur këtë qëllim, kërkoi më 28 prill 2021, të forcojë ligjet për parandalimin e terrorizmit disa ditë pas një incidenti me thikë ndaj një policeje që u vra pranë Parisit. Pas një takimi të kryesuar nga presidenti Macron, kryeministri Jean Castix theksoi se kërcënimi i terrorizmit “islamist” mbetet shumë i lartë. Megjithatë, krimet po kryhen gjithnjë e më shumë nga autorë të vetëm që nuk janë domosdoshmërisht pjesë e rrjeteve të organizuara terroriste dhe që nuk janë të njohur për shërbimet e sigurisë.
Castex deklaroi se një projekt-ligj i vendosur nga Departamenti i Brendshëm dhe i Drejtësisë është në proces të përgatitjes së agjencive të inteligjencës që do të ishin më të afta të përdorin algoritme për të zbuluar dhe gjurmuar gjerat e rrezikshme në internet dhe për të zgjeruar monitorimin e njerëzve që kanë qenë në burg për krime terroriste. Sipas ministrit të drejtësisë Eric Dupond Moretti, masa do të zbatohet për më pak se 100 individë aktualisht.
Vlen të përmendet se ministri i Brendshëm francez , Gerald Darmanin, ka bërë me dije se ligji do të ndihmojë shërbimet e sigurisë të mbajnë hapin me teknologjitë e reja, të cilat aktualisht përdoren nga terroristët, duke theksuar se këta elementë të kriminelëve komunikojnë më pak përmes mesazheve ose përmes telefonave fiks, dhe shërbimet e inteligjencës franceze do të mund të bëjnë përgjimin e komunikimeve nëpërmjet satelitit. Kjo pjesë e ligjit skadon më 31 korrik 2025, por qeveria do të raportojë në Parlament për të vlerësuar këtë masë të paktën gjashtë muaj përpara kësaj date.
Tekstet ligjore
Ligji i ri në Francë miraton një sërë masash, më të dukshmet jane:
Sipas këtij ligji, të dënuarit për terrorizëm që klasifikohen si “elementë të rrezikshëm” i nënshtrohen veçanërisht procedurave gjyqësore për rehabilitimin e terroristëve dhe parandalimin e kthimit të tyre në krim. Këto masa, pra, të cilat do të vendosen nga gjykata në përfundim të afatit të burgimit, mund të përfshijnë detyrimin për të banuar në një vend të caktuar, për të marrë pjesë në intervista me gjyqtarin, për të ndjekur programe mbështetëse sociale, shëndetësore ose arsimore, etj., këto masa mund të urdhërohen vetëm për personat e dënuar me 5 vjet ose më shumë burgim për shkak të akteve terroriste.
Britania
Sipas asaj që Sekretarja e Brendshme britanike Priti Patel tha më 23 maj 2021, qeveria britanike ka forcuar kontrollin mbi ardhjet duke vendosur një sistem dixhital, me synimin që qeveria të bëjë kalimin kufitar plotësisht dixhital deri në fund të vitit 2025. Ministria e Brendshme vuri në dukje se ata që mbërrijnë pa vizë ose status imigrimi do të duhet të aplikojnë për një leje udhëtimi në internet. Ajo priste që të administrohen 30 milionë leje udhëtimi çdo vit.
Në fund të prillit 2021, u analizuan më shumë se 5.4 milionë aplikime, nga të cilat 4.9 milionë u miratuan, sipas ministrisë, ndërsa numri i qytetarëve të BE-së që banonin në Britani vlerësohej më parë 3 milionë. Në mars 2021, qeveria britanike prezantoi gjithashtu një reformë të sistemit të azilit, i cili nuk u jep më të drejta të barabarta individëve që kanë hyrë legalisht dhe atyre qe kane hyre ilegalisht në vend.
Ligji dhe dispozitat e reja kundër terrorizmit (2021) eliminojnë plotësisht mundësinë e lirimit të parakohshëm për këdo të dënuar për një vepër të rëndë terroriste dhe i detyron ata të kryejnë të gjithë dënimin në burg. Autorët më të rrezikshëm – të tillë si ata që shpallen fajtorë për përgatitjen ose kryerjen e akteve terroriste, ku janë humbur jetë ose janë në rrezik – përballen me të paktën 14 vjet burg dhe deri në 25 vjet me mbikëqyrje më të rreptë. Ky legjislacion do t’i vendosë terroristët e rrezikshëm pas hekurave për një periudhë më të gjatë kohore për të ruajtur sigurinë publike dhe për të forcuar mjetet në dispozicion të policisë kundër terrorizmit dhe shërbimeve të sigurisë për të menaxhuar rreziqet e paraqitura nga shkelësit terroristë dhe individët me shqetësim jashtë paraburgimit.
Kjo përfshin masa më të forta për të parandaluar dhe hetuar terrorizmin dhe për ta bërë më të lehtë për policinë paraqitjen e një urdhri për parandalimin e krimeve të rënda në rastet e terrorizmit. Ngjashëm me zgjerimin e listës së atyre krimeve që mund të klasifikohen si të lidhura me terrorizmin. Duke nxitur kështu kërkesat për njoftimin e autorëve të regjistruar terroristë – që do të thotë se më shumë kriminelë do t’u kërkohet t’i ofrojnë policisë përditësime të rregullta në lidhje me ndryshimet në rrethanat e tyre, si për shembull një adresë të re ose kur planifikojnë të udhëtojnë jashtë vendit.
Projektligji përfshinte masat kryesore, të cilat janë si më poshtë: