Për gati tre vjet, Rusia ka zhvilluar luftën e saj të panevojshme dhe të pasuksesshme në Ukrainë. Gjatë gjithë pushtimit, forcat ruse shkatërruan dhjetëra qytete dhe fshatra. Ata kanë bombarduar zona të banuara, qendra kulturore, shkolla, objekte kulti dhe objektiva të tjera joushtarake.

Rusët kanë zhvendosur një të katërtën e popullsisë ukrainase dhe kanë vrarë mijëra qytetarë ukrainas. Pushtimi ushtarak rus i Ukrainës dështoi të arrijë qëllimin e tij fillestar për pushtimin e vendit dhe nënshtrimin e qytetarëve të tij në vetëm pak ditë, por gjithsesi ishte shkatërrues për ukrainasit.

Për të dënuar Federatën Ruse për sjelljen e saj, komuniteti ndërkombëtar është mbledhur për të mbështetur Ukrainën. Një nga masat më të rëndësishme sanksionuese që partnerët dhe miqtë e Ukrainës kanë marrë kundër Rusisë është vendosja e sanksioneve. Disa banka ruse janë përjashtuar nga SWIFT, sistemi ndërkombëtar i mesazheve financiare. Mijëra kompani kanë ndaluar ose pezulluar aktivitetet e tyre të biznesit në Rusi. Pasuritë e qindra oligarkëve, politikanëve dhe zyrtarëve qeveritarë rusë janë ngrirë ose sekuestruar, dhe disa vende në mbarë botën kanë reduktuar konsumin e gazit rus.

Komuniteti ndërkombëtar fillimisht kishte shpresuar se sanksionet do të reduktonin në mënyrë drastike vlerën e rublës dhe kështu do të sillnin një fund të shpejtë të luftës ruse. Megjithatë, ky nuk ishte rasti dhe sanksionet patën një ndikim të ngadaltë. Ekonomia e Federatës Ruse u tkurr me 2.1 për qind në vitin 2022, por u rrit në 2023 dhe 2024 për shkak të vendimit të Rusisë për të rritur shpenzimet e saj të mbrojtjes. Ndërkohë, rusët humbën miliarda dollarë për shkak të sanksioneve ndërkombëtare kundër kompanive ruse, kompanive të gazit dhe tregtisë. Pavarësisht këtyre humbjeve, Kremlini vazhdoi pushtimin e tij në një shkallë të gjerë.

Tre vjet më vonë, fotografia duket ndryshe. Ekonomia ruse tani ka filluar të ndjejë ndikimin e plotë të sanksioneve ndërkombëtare. Nëse kjo prirje vazhdon, ndikimi i plotë i këtyre ndëshkimeve financiare, i kombinuar me rezistencën e fortë ukrainase ndaj forcave ruse, më në fund mund të ushtrojë presion të mjaftueshëm mbi Kremlinin për t’i dhënë fund luftës së tij.

Shenjat e para u shfaqën në fund të vitit 2024. Rubla është dobësuar, me monedhën ruse duke humbur më shumë se gjysmën e vlerës së saj kundrejt dollarit amerikan dhe euros, sipas një analize të fundit nga Shkolla Ekonomike e Kievit. Sanksionet ndërkombëtare kundër institucioneve financiare ruse luajtën një rol vendimtar në këtë zhvlerësim. Përveç kësaj, sipas Shkollës Ekonomike të Kievit, eksportet ruse të naftës kanë rënë “në 64,40 dollarë për fuçi” deri në fund të vitit 2024 (fillimisht eksportet ishin 70 dollarë për fuçi). Kjo sugjeron që qeveria ruse po merr më pak të ardhura nga shitja e naftës.Rritja e inflacionit është gjithashtu një shqetësim në Rusi. Në televizionin e tij vjetor Question Time, presidenti rus Vladimir Putin tha muajin e kaluar se inflacioni ishte një problem dhe se ekonomia ruse ishte “mbinxehur”. Ndërsa ai pranoi se çmimet e mallrave janë rritur, ai u përpoq të përgënjeshtrojë faktin se pagat e qytetarëve rusë janë rritur gjithashtu. Ai përfundoi duke thënë se Banka Qendrore Ruse po punon për të rregulluar normën bazë të interesit për të kundërshtuar rritjen e inflacionit.

Komentet e Putinit për inflacionin ishin depërtuese. Kreu i shtetit rus rrallë flet për problemet që prekin shoqërinë ruse. Fakti që ai ndjeu nevojën për të njohur inflacionin si një problem serioz sugjeron se diçka më e madhe po ndodh.

Përveç rënies së rublës ruse dhe rritjes së inflacionit, ka edhe arsye të tjera për shqetësim në Rusi. Sipas Carnegie Endowment, fabrikat industriale në Rusi funksionojnë vetëm me 81 për qind kapacitet. Shumë prej këtyre kompanive përmendin mungesën e fuqisë punëtore si arsyen kryesore për nënprodhimin e mallrave dhe materialeve. Mungesa e fuqisë punëtore është pjesërisht për shkak të pushtimit rus të Ukrainës, pasi qindra mijëra burra rusë u dërguan në ushtrinë ruse. Premtimi i shpërblimeve për t’u bashkuar me ushtrinë ka tërhequr edhe më shumë rekrutë, veçanërisht nga zonat e varfra të Rusisë. Efekti i dukshëm i dërgimit të këtyre njerëzve në front është se ata nuk mund të punojnë më në fabrikat ruse. Përveç kësaj, Rusia ka pësuar më shumë se tetëqind mijë viktima që nga fillimi i luftës, duke përfshirë të vdekur dhe të plagosur. Shumë prej të plagosurve që kthehen nuk mund të punojnë më në fabrika.

Sa i përket ekonomisë ndërkombëtare, eksportet dhe tregtia ruse janë prekur ndjeshëm. Mijëra kompani perëndimore kanë pezulluar ose ndërprerë veprimtarinë në Rusi, që do të thotë se vendi nuk merr të ardhura nga këto organizata. Përveç kësaj, disa banka kanë ndërprerë tregtinë me Rusinë, që do të thotë se Federata Ruse po kryen më pak transaksione. Për më tepër, komuniteti ndërkombëtar po godet kompanitë dhe bizneset që ndihmojnë Rusinë të shmangë sanksionet ndërkombëtare. Nga frika e ndëshkimeve shtesë, disa prej këtyre “shmanguesve të sanksioneve” kanë ndaluar biznesin dhe tregtinë e tyre me Rusinë. Kjo ka dëmtuar edhe ekonominë ruse.

Obsesioni i Putinit me luftën në Ukrainë ka rezultuar i kushtueshëm. Gjatë gjithë luftës, qeveria ruse shpenzoi dhjetëra miliarda dollarë për pajisje dhe armë ushtarake. Përveç kësaj, Rusia ka rritur shpenzimet e saj për mbrojtjen kombëtare në nivele rekord, ndërkohë që ka shkurtuar shpenzimet për shërbimet e tjera qeveritare, duke përfshirë kërkimin shkencor. Nuk është vetëm se shpenzimet e drejtpërdrejta të luftës janë “joproduktive”. Efekti i përgjithshëm ka bërë që rusët të varfërohen edhe në fusha të tjera të jetës.

Në funksion të këtyre zhvillimeve, sanksionet ndërkombëtare më në fund mund të kenë efektin e tyre të plotë. Shenjat aktuale sugjerojnë se Rusia po përballet me një recesion ekonomik në vitin 2025 dhe Putini dhe Kremlini do të duhet të vendosin se si të përpiqen të merren me këto probleme financiare.

Nuk ka ende një strategji të qartë. Shumë rusë duken të shqetësuar për gjendjen e ekonomisë ruse dhe mirëqenien e tyre dhe ndoshta besojnë se pagat e tyre nuk do të kompensojnë inflacionin në rritje. Kjo sugjeron që viti 2025 do të jetë një vit i vështirë për rusët dhe ekonominë. Koha do të tregojë se sa të rëndësishme do të jenë këto ngjarje.

Mark Temnycky është anëtar jorezident në Qendrën Eurasia të Këshillit Atlantik dhe gazetar i pavarur i akredituar që mbulon çështjet e Euroazisë./AC