
Shtetet e Bashkuara të Amerikës sot i kanë dhënë një “goditje” të rëndë vendit tonë. Amerika ka njoftuar se kanë pezulluar për një kohë të pacaktuar Dialogun Strategjik të planifikuar me Kosovën. Kjo si shkak i shqetësimeve në lidhje me veprimet e qeverisë në detyrë që kanë rritur tensionet dhe paqëndrueshmërinë duke kufizuar aftësinë e SHBA-së për të punuar në mënyrë produktive me Kosovën mbi prioritetet e përbashkëta.
Nga janari i vitit 2025, Kosova dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës shpallën krijimin e një mekanizmi të ri bashkëpunimi të quajtur Dialogu Strategjik, i cili u prezantua si kulmi i aleancës së deritanishme ndërmjet dy vendeve. Ky nuk ishte thjesht një takim politik, por një kornizë institucionale afatgjatë, e ngjashme me modelet që SHBA i ka me vende të tjera partnere në Evropë e Azi.
SHBA-ja pezullon dialogun strategjik me Qeverinë Kurti – Insajderi
Dialogu synonte të:
Thellonte bashkëpunimin politik e diplomatik, duke i dhënë Kosovës mbështetje për integrimet euroatlantike dhe përforcimin e subjektivitetit ndërkombëtar.
Forconte sigurinë dhe mbrojtjen, përmes zgjerimit të bashkëpunimit me NATO-n dhe rritjes së kapaciteteve të Forcës së Sigurisë së Kosovës.
Nxitë zhvillimin ekonomik, duke krijuar kushte për investime amerikane dhe rritjen e tregtisë dypalëshe.
Mbështeste sundimin e ligjit, përmes reformave në drejtësi, luftës kundër korrupsionit dhe ndërtimit të institucioneve më të forta.
Avanconte arsimin dhe teknologjinë, përmes shkëmbimeve akademike, projekteve në fushën e inovacionit dhe digjitalizimit.
Dialogu ishte menduar të funksiononte me:
Takime periodike të nivelit të lartë në Prishtinë dhe Uashington.
Grupet e përbashkëta të punës, të ndara sipas fushave kryesore (ekonomi, siguri, sundim i ligjit, etj.).
Rrjedhë të drejtpërdrejtë vendimmarrjeje, duke shmangur burokracinë dhe duke u fokusuar në projekte konkrete.
Pse është i rëndësishëm?
Për Kosovën, ky mekanizëm u konsiderua si një garanci politike dhe diplomatike, duke e bërë më të qartë dhe më të qëndrueshme lidhjen me SHBA-të. Në praktikë, do të thoshte që Kosova do të kishte një kanal të strukturuar për të koordinuar çdo çështje të rëndësishme strategjike me aleatin e saj kryesor.
Për SHBA-në, Dialogu ishte një mënyrë për të konsoliduar ndikimin në Ballkanin Perëndimor, për të nxitur stabilitetin rajonal dhe për të përkrahur një shtet që e konsideron partner të pazëvendësueshëm.
Çfarë thonë burimet zyrtare?
Ambasada e SHBA-së në Prishtinë e përshkroi këtë dialog si një “mjet për forcimin e marrëdhënieve ekonomike dhe diplomatike” mes dy vendeve.
Presidentja Vjosa Osmani tha se aleanca me SHBA është “busulla më e sigurt drejt së ardhmes së Kosovës”.
Pezullimi i dialogut nga SHBA, reagon presidentja Osmani – Insajderi
Analistë vendorë theksuan se një mekanizëm i tillë vendos Kosovën në një listë të vogël vendesh që kanë marrëdhënie të institucionalizuara të këtij niveli me Uashingtonin.
Ku qëndron tani?
Megjithëse u shpall si arritje historike në janar 2025, vetëm disa muaj më vonë SHBA vendosi ta pezullojë pa afat dialogun, për shkak të tensioneve të shkaktuara nga veprimet e Qeverisë në detyrë. Ky pezullim nuk e zhbën rëndësinë e mekanizmit, por tregon se funksionimi i tij varet nga besimi reciprok dhe stabiliteti politik në Kosovë.
Pra, Dialogu Strategjik Kosovë–ShBA është më shumë se një tryezë bisedimesh: është një platformë për partneritet afatgjatë, që mund të përcaktojë drejtimin e marrëdhënieve ndërmjet dy vendeve për dekada.