Prokurori Altin Dumani e di se ka shumë për të bërë. Shumë! Zyra e tij, në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, është e mbushur me një mori dokumentesh. Të gjitha rastet kanë të bëjnë me krimin e organizuar, veçanërisht trafikun e drogës dhe korrupsionin, probleme që kanë penguar vendin e vogël evropian0-juglindor për dekada, tha Dumani për DW.

46-vjeçari është nënkryetar i strukturës relativisht të re speciale antikorrupsion të Shqipërisë (SPAK), një organ gjyqësor i pavarur i formuar në fund të vitit 2019. Krijimi i një agjencie të tillë ishte një nga parakushtet e Bashkimit Evropian që Shqipëria të fillonte hapjen e negociatave.

Shumë trafikantë shqiptarë janë “shumë aktivë” në vendet e BE -së. Dumani tha se ai dhe kolegët e tij kishin intensifikuar bashkëpunimin me homologët e tyre në Itali, Gjermani dhe vende të tjera anëtare të BE -së për shkak të “rëndësisë së luftës kundër krimit të organizuar”. Ai tha se përpjekjet e agjencisë së tij tashmë kishin rezultuar të suksesshme. SPAK, për shembull, ka konfiskuar sasi të mëdha narkotikësh si në Itali, ashtu edhe në Shqipëri.

Kur qeveria mbyll syrin, bëhet e rrezikshme

Shqipëria, një vend me rreth 3 milionë banorë, ka qenë prej kohësh një nga pikat e nxehta të Evropës për kultivimin e kanabisit. Sipas Raportit Botëror të Drogës të OKB-së të vitit 2021, Shqipëria ishte furnizuesi i gjashtë më i madh i kanabisit në planet nga 2015 deri në 2019, dhe më i madhi në Evropë.

Si koordinatore në terren për Ballkanin për OJQ-në Iniciativa Globale Kundër Krimit të Organizuar Transnacional, Fatjona Mejdini e ka ndjekur çështjen nga afër. Ajo tha për DW se problemi i drogës i kishte rrënjët në 1991, kur Shqipëria kaloi nga një diktaturë e izoluar komuniste drejt e në kapitalizëm. “Ato ishin kohë të vështira për të gjithë,” tha Mejdini. “Dhe, pasi shumë njerëz humbën punën e tyre shtetërore, ata iu kthyen kultivimit të kanabisit për të mbajtur familjet”

Me kalimin e viteve, qeveria ka mbyllur sytë ndaj biznesit – dhe “në disa raste, ne pamë bashkëpunimin e strukturave shtetërore me njerëz që rritnin kanabis,” tha Mejdini. “Dhe kjo është pika, ku bëhet e rrezikshme.”

Grupet kriminale fituan më shumë ndikim. Dhe, në 10 deri në 15 vitet e fundit, ka pasur gjithashtu një zhvillim të ri: Rrjetet i kanë shtuar kokainë modelit të tyre të biznesit. Rrjetet dhe rrugët që ata kishin krijuar tashmë në Evropë ishin pika fillestare perfekte. “Ata kishin infrastrukturën,” tha Mejdini, “kështu që tani ata donin diçka që mund t’i bënte ata të pasur edhe më shpejt.”

Pasi erdhi në pushtet në 2013, qeveria socialiste e kryeministrit Edi Rama i shpalli luftë drogës – duke u përpjekur të përmbushë një premtim fushate. Kanali i policisë shqiptare në YouTube tani tregon operacione kundër prodhuesve të kanabisit dhe kontrabandistëve të kokainës. Por pavarësisht një rënie në plantacionet e kanabisit, droga mbetet një çështje e madhe në vend. Sipas artikujve të mediave investigative dhe raporteve të Mejdinit, strukturat shtetërore lehtësojnë trafikun e drogës. Politikanët kryesorë janë akuzuar vazhdimisht se janë përfshirë në biznes.

Dhe ka një problem tjetër që e bën të vështirë zhvillimin e suksesshëm të “luftës kundër drogës”: Edhe nëse Shqipëria ka bërë përparim ekonomik në dekadat e fundit, shumë të rinj largohen për mundësi më të mira ekonomike diku tjetër. Mund të jetë e vështirë për shqiptarët që qëndrojnë që t’i rezistojnë parave që vijnë nga droga.

Përpjekjet e Shqipërisë për në BE

Fushe-Kruja është një pikë e njohur e nxehtë për kultivimin e kanabisit në veri të Tiranës. Raldi, një 26-vjeçar vendas dhe mekanik makinash i cili kërkoi që emri i tij i plotë të mos përdorej, tha për DW se jeta e tij ndryshoi plotësisht në moshën 22 vjeçare, kur u arrestua me akuzën e shitjes së narkotikëve.

Raldi tha se ai kishte konsumuar vetëm kanabis – kurrë nuk e kishte shitur. Ai tha se miqtë që trafikonin drogë e bënë ngaqë nuk kishin asgjë tjetër për të bërë. Nuk ka punë, nuk ka perspektivë. Raldi punon 14 orë në ditë dhe merr 500 € (580 dollarë) në muaj.