Fshehur në një cep të Europës verilindore, Estonia është një model për qeveritë e vendeve në të gjithë botën për mënyrën sesi shfrytëzohet interneti për të ri vlerësuar atë që të gjithë quajnë epoka dixhitale.

Padyshim është suprizë sepse Estonia ka një popullsi prej vetëm 1.3 milion banorësh dhe fitoi pavarësinë nga Bashkimi Sovjetik vetëm tre dekada më parë. Por falë iniciativës e-Estonia, qeveria është shndërruar në një inkubator nga ku marrin jetë idetë e shtetësisë dixhitale, sigurisë, biznesit virtual dhe edukimit.

Sipas Kaspar Korjus, faktorët kryesor që kanë luajtur rol në revolucionin dixhital të Estonisë, dikur të konsideruara si disavantazhe, janë popullsia e vogël, historia e shkurtër moderne dhe izolimi që kanë detyruar ri vlerësimin e nocionit të kombësisë.

Në një shtet ku kryeministri është vetëm 36 vjeç, nuk ngelet shumë kohë për të shpenzuar në gërmimin e të kaluarës. “Gjenerata e re po drejton qeverinë Estoneze,” u shpreh Korjus. “Ja pse qeveria është e shpejtë dhe e shkathët në vendime. Qytetarët e kuptojnë botën dixhitale. Ju nuk keni pse tua shpjegoni atë.”

Korjus është vetëm 27 vjeç dhe tani është mbikëqyrës i programit më të fundit që është një mëshirim i vërtetë i ambicjeve të revolucionit Estonez: e-Rezidenca

Ideja erdhi falë disa iniciativave vite më parë nga qeveria teksa me ambicje shikonte të ardhmen e Estonisë dhe ekonomisë së saj. Një nocion që mori jetë ishte: Si mund të tërhiqen 10 milion banorë të rinj në Estoni brenda 2025-ës?

Sigurisht që do të ishte diçka e pabesueshme që zhvendosen 10 milion banorë të rinj në Estoni. Po sikur të mos ishte e domosdoshme zhvendosja? Kjo shënoi startin e një zinxhiri të gjatë idesh që cuan në themelimin e e-Rezidenca. Korjus i cili ka punuar në startupin Suedez TeliaSonera, është rekrutuar për të zhvilluar programin në fjalë.

Në momentin që Korjus u bë pjesë e projektit, Estonia tashmë kishte shpenzuar pothuajse dy dekada në vendosjen e themeleve të programit. Pak vite pasi fitoi pavarësinë e saj, vendit i duhej të fillonte ndërtimin e një infrastrukture mbarë kombëtare të IT nga hiçi.

Këto përpjekje shënuan kulmin në 2002, kur qeveria asokohe vendosi të ofronte për të gjithë qytetarët një kartë identiteti me një çip i cili në përbërje kishte enkriptim 2048-bit. Karta mund të përdorej nga qytetarët si një formë zyrtare identifikimi.

Por çfarë funksionesh kryen? Është karta kombëtare e shëndetit, mund të përdoret për tu qasur në llogaritë bankare, mund të përdoret për një nënshkrim dixhital, qytetarët mund ta përdorin për të votuar online nga shtëpitë e tyre madje edhe të kenë qasje në rregjistrat shëndetësor. Pa harruar faktin se mund të fillojnë një biznes online në pak minuta, të paguajnë taksat e tyre në më pak se pesë minuta ose të ndjekin transaksionet më të fundit të bizneseve të tyre.

Me e-Rezidencën, ideja është të portohet ky shërbim kombëtar dhe të bëhet i disponueshëm botërisht. Në të vërtetë, në fillimet e veta Korjus dhe grupi i tij i zhvilluesve nuk ja kishin idenë sesi do të funksiononte kjo gjë përtej Estonisë. Thjesht vendosën të ndërtonin diçka dhe të shikonin më pas si funksionon në realitet.

“Ne nuk ja kishim idenë se për kë po e bënim këtë, ose çfarë të mire do ti sillte Estonisë,” u shpreh ai. “Ne ishim në dijeni të faktit se kishte filluar një valë zhvendosjeje të vendbanimeve në të gjithë botën, dhe ri-ndërtimi i një identiteti të ri në çdo vend është një punë goxha e madhe.”

Procesi i regjistrimit është jashzakonisht i thjeshtë, i cili merr vetëm pak minuta. Në vetëm pak muaj nga lançimi, u regjistruan plot 2,000 qytetarë. Tani janë 10,000, shkruan PCworld.com

“Kjo provon ekzistencën e nevojës për një shërbim të tillë,” u shpreh ai.

Korjus tha se po njihen me njerëz që dëshirojnë të fillojnë kompanitë e tyre të internetit duke shfrytëzuar modelin e biznesit të përdorur në Estoni, një biznes të cilin mund ta menaxhojnë nga çdo cep i botës. Në të njëjtën kohë ballafaqohen me sfidën e startit të një biznesi në Europë, një proces i gjatë dhe i dhimbshëm në themelimin e filialeve të ndryshme në secilin prej shteteve anëtare.

Gjer tani, e-rezidentët kanë themeluar rreth 500 kompani në Estoni. Jo vetëm që paguajnë taksa në Estoni, por ndikojnë për mirë në klimën e biznesit dhe ofrimin e shërbimeve. Edhe pse nuk dha një shifër të impaktit ekonomik që kjo nismë mund të ketë pasur, shërbimet po tërheqin edhe kompani si PayPal të cilat po shfrytëzojnë sistemin për të lehtësuar pagesat.

Sigurisht që ka kufizime. Anëtarët e këtij programi nuk mund të votojnë në Estoni, sepse nuk mund ta përdorin e-rezidencën si dokument zyrtar udhëtimi. Korjus u shpreh qartazi se kompanitë e krijuara përmes programit nuk u shpëtojnë taksave. Estonia nuk po synon të ndërtojë parajsën e taksave. Përkundër, progami synon të krijojë lehtësi dhe efikasitet.

Korjus beson se ky është vetëm fillimi për Estoninë, e cila ja ka arritur të ofrojë një model edhe për qeveritë e vendeve tjera. Padyshim që do tu duhet kohë për ta arritur. Por sapo tja arrijnë, Korjus tha se përfitimet për qytetarët do të jenë kolosale.