Shkruan: Bernard Henri Levy

Disa ngjarje janë kështu. Ato afrohen gradualisht si një ujk që të gjurmon nga pas.

Ose, siç do të thoshte Nietzsche, me hapa pëllumbi.

Nuk i dëgjojmë teksa vijnë dhe na duhet edhe një vesh i tretë për të dëgjuar pas atij ‘zëri të ulët, të qetë’, jehona e shpërthimit.

Ndodhi në Leuktra, atë ditë të shekullit 4 para erës sonë kur banda e shenjtë e Tebës copëtoi 400 spartanë, duke sjellë fundin e hegjemonisë lakoniane ndonëse askush nuk e dinte në atë kohë.

Ose në betejën e Kaprenës, 30 vjet më pas, e cila shënoi fillimin e zbehjes së pushtetit athinas.

Ose beteja në dukje e vogël e Pidnas, në Selanik, e cila vuri në lëvizje shembjen e ëndrrës së Aleksandrit dhe ishte fitorja e parë reale e perandorisë që po lindte në Romë.

Ose beteja e Adrianopojës, e cila nisi si operacion policor nga një legjion i nisur për të luftuar bandat e ostrogotëve; në atë kohë askush nuk e pa si aktin e parë të rënies së Romës.

Këtë mekanizëm e kam përshkruar në ‘Perandoria dhe pesë mbretërit’ (2019).

Ndodhi gjatë betejës pak të njohur për vendimtare në Kirkuk që Donald Trump braktisi aleatët kurdë të Amerikës në Irak.

I njëjti skenar po na shpaloset para syve teksa Joe Biden lë Afganistanin në mëshirë të fatit.

Pse nuk është ky kursi i duhur?

Sepse një fuqi e madhe u ka një borxh aleatëve.

Sepse, sado larg që mund të duket Afganistani dhe lufta e tij, imazhi i turmave të fëmijëve, grave dhe burrave që kapen në krahët e aeroplanëve amerikanë që lënë Afganistanin është shkatërrues.

Sepse gabimi është edhe më i madh se ai i bërë në Saigon më 1975, që njihet si një ditë e errët në historinë e rënies amerikane, por ku të paktën Gerald Ford pati dinjitetin të tërhiqej jo para – por pas – se të organizonte largimin e 135 mijë civilëve vietnamezë që i kishin shërbyer besnikërisht Amerikës.

Sepse në ëashington është spektakli i turpshëm i komandantit të përgjithshëm të asaj që ishte fuqia më e madhe në botë, i cili vjen nga pushimet e del në televizor për të numëruar arritjet brilante të operacionit të tij të dështuar e patetik të evakuimit – e pastaj edhe imazhi patetik i konfuzionit të tij pas vrasjes së 13 ushtarëve amerikanë.

Sepse një valë shoku shkoi prej andej në Tajvan dhe vendet baltike, duke kaluar përmes botës arabe e duke fshirë besimin në soliditetin, besueshmërinë dhe nderin a fjalës së Amerikës.

Dhe sepse pesë fuqi të tjera hidhen përpjetë nga rasti dhe përgatiten tani për të mbushur boshllëkun e krijuar nga ky debakël.

Është Turqia, presidenti i së cilës rekomandoi, në një bisedë telefonike me Putin, një qasje ‘graduale’ duke marrë në konsideratë talibanët.

Është Putin, i cili, në një konferencë shtypi me Angela Merkel, ku i lejoi vetes luksin e ofrimit amerikanëve ‘të papërgjegjshëm’ një leksion mbi qeverisjen, lëvdoi ‘sinjalet pozitive’ të dërguara nga talibanët, si dhe sjelljen e tyre ‘të civilizuar’.

Është Irani, i cili në korrik, pavarësisht diferencave me sunitët, dërgoi ministrin e jashtëm Mohammad Javad Zarif, për të përshëndetur disfatën e Satanait të Madh në prani të liderit taliban Sher Mohammad Abbas Stanikzai.

Është Kina, ministri i jashtëm i së cilës, ëang Yi, u takua më 28 korrik me dorën e fortë të talibanëve Abdul Ghani Baradar, tashmë numri dy i regjimit.

Dhe, sigurisht, është edhe internacionalja radikale islamike, e cila, duke ndjekur Katarin dhe Vëllazërinë Muslimane, e di që tashmë ka në dispozicion një shtet islamik krejtësisht të formuar, shumë më mirë nga sa kishte në dispozicion në Mosul apo Raqqa, prej nga mund të përgatisë sulmet e saj ideologjike – dhe – mos e dhëntë Zoti, terroriste – kundër demokracive të urryera.

A është ISIS kaq i ndryshëm nga talibanët? A duhet vërtetë të bëhemi aleatë me ‘Xhihadin e moderuar’ kundër atij radikal? Ky është një keqkonceptim real e i tmerrshëm…

Ngjarjet aktuale, sigurisht, nuk janë ende histori.

Qeniet njerëzore, të cilat bëjnë historinë, nuk janë kurrë të ndaluara nga një moment i papritur iluminimi që mund të parandalojë çka dukej si një fat i sigurt e i tmerrshëm.

Në Luginën e Panxhshirit, një tjetër Massoud, duke sfiduar mësimet e Marksit se historia e përsërit veten si farsë, është pikërisht në këto momente duke marrë stafetën e të atit, heroi i vrarë në prag të 11 shatorit 2001.

Dhe kam besim se nëse Perëndimi e ndihmon, nëse i përgjigjemi thirrjes së tij për ndihmë dhe kuptojmë se atje në atë luginë shprese dhe lirie hiqet vija e ndarjes midis pesë fuqive revizioniste dhe atyre që vazhdojnë t’u rezistojnë, nëse jemi aq të guximshëm sa të marrim në konsideratë që marrja e kontrollit nga talibanët është e paligjshme dhe se legjimiteti i vetëm afgan është sot në Panjshir, atëherë rezultati mund të jetë i ndryshëm nga ai që shfaqet sot.

Por për momentin, pas evakuimit nga Afganistani dhe masakrës në aeroportin e Kabulit, këto janë pozitat tona.

Imazhi i demokracive liberale, me simbol më të madhen mes tyre, është njollosur tragjikisht. Një rend i ri gjërash po shpaloset pjesë pas pjese në një rajon ku gjithkush e di që ishte vendi i lojës më të madhe.

Dhe mes zhurmës së helikave, kakofonisë së thirrjeve për ndihmë dhe, tani, stuhisë së bombave humane, po përsëritet një paradigmë – por me ndryshim rolesh, influence e mosbesim.

Nëse kjo mbetet e vërtetë dhe nëse harta e fuqive, influencave dhje aleancave merr formë sipas atij modeli, Kabuli do të jetë Pidna jonë. Kaprena jonë, Kirkuku ynë: Sot dhimbja jonë; së shpejti keqardhja jonë; e më pas, shumë shpejt, varri ynë.