Donald Trump ka premtuar se do të bëjë ndryshime të mëdha në ditën e tij të parë të kthimit në detyrë të hënën, me një valë urdhrash ekzekutivë që priten në orët pasi ai të bëjë betimin si presidenti i 47-të i SHBA-ve.

Ai ka ofruar një pamje paraprake të disa prej këtyre direktivave që ende nuk janë nënshkruar, duke thënë se ato do të synojnë çështje si emigracioni i paligjshëm, rregullat e klimës, politikat e diversitetit, dokumentet e klasifikuara dhe më shumë.

Është e zakonshme që presidentët të nënshkruajnë një sërë urdhrash ekzekutivë kur hyjnë në detyrë.

Urdhra të tillë mbajnë peshën e ligjit, por mund të anulohen nga presidentët ose gjykatat e mëvonshme.

Por shkalla e asaj që Trump ka planifikuar mund të jetë e paprecedentë, me sfida ligjore që priten.

Emigracioni dhe kufiri

Deportimet

Bëhet e ditur se Trump është zotuar të “fillojë programin më të madh të dëbimit në historinë amerikane”, duke filluar nga dita e parë.

Ai pritet të shpallë një emergjencë kombëtare kufitare dhe të urdhërojë ushtrinë të ndihmojë në sigurimin e kufirit jugor, shkruan BBC..

Trump ka thënë gjithashtu se do t’i japë fund një politike të gjatë që i ka mbajtur autoritetet federale të imigracionit nga kryerja e bastisjeve në kisha dhe shkolla.

Por, çdo program i dëbimit masiv pritet të përballet me vështirësi logjistike, miliarda kosto dhe një mori sfidash ligjore.

“Qëndroni në Meksikë”

Trump mund të lëvizë shpejt për të ri-zbatuar politikën e tij “Qëndroni në Meksikë”, e cila gjatë mandatit të tij të parë ktheu rreth 70,000 azilkërkues jo-meksikanë përtej kufirit në Meksikë për të pritur seancat dëgjimore.

Shtetësia

Trump e ka quajtur “qesharake” të drejtën kushtetuese 150-vjeçare që thotë se kushdo që lind në tokën amerikane është qytetar amerikan dhe u zotua ta heqë atë në ditën e parë.

Por ta bësh këtë është shumë më e vështirë sesa thjesht lëshimi i një urdhri ekzekutiv, sepse shtetësia garantohet në mënyrë eksplicite nga Kushtetuta e SHBA-ve.

Mbyllja e kufirit

Një masë e vitit 1944 e quajtur Titulli 42 i lejon qeverisë amerikane të frenojë migrimin për të mbrojtur shëndetin publik.

Është përdorur për herë të fundit gjatë pandemisë, por mediat amerikane raportojnë se administrata e ardhshme po kërkon një sëmundje që do të ndihmonte në justifikimin e planeve të saj për të mbyllur kufirin jugor të SHBA-ve me Meksikën.

Kartelet e drogës

Trump pritet t’i klasifikojë kartelet e drogës si “organizata të huaja terroriste”, duke i vendosur ato në një listë përkrah grupeve si Al-Kaeda, i ashtuquajturi Shteti Islamik dhe Hamasi.

Muri kufitar

Kur Trump u zgjodh për herë të parë president në vitin 2016, ai nënshkroi një urdhër ekzekutiv për ndërtimin e një muri kufitar. Edhe pse pjesë të murit janë ndërtuar, ka ende shumë të papërfunduara dhe ai mund të përpiqet të përfundojë atë që filloi.

Tregtia dhe ekonomia

Tarifat

Trump është zotuar për tarifa gjithëpërfshirëse për mallrat e importuara si pjesë e premtimit të tij për t’i dhënë përparësi prodhimit amerikan.

Ai prezantoi tarifa në mandatin e tij të parë, duke përfshirë disa për Kinën.

Por këtë herë ai po premton tarifa 10% për të gjitha importet, 25% për mallrat kanadeze dhe meksikane dhe 60% për ato që vijnë nga Kina. Ai ka thënë se do të fillojë nënshkrimin e urdhrave ekzekutivë për vendosjen e tyre në ditën e parë.

Raportohet se tarifat ka të ngjarë t’i bëjnë mallrat e konsumit më të shtrenjta dhe mund të nxisin inflacionin.

Disa vende po shqyrtojnë tarifat hakmarrëse.

Kripto

Trump ka mbrojtur kriptomonedhën dhe zgjedhja e tij pa që vlera e Bitcoin u rrit me 30%.

Disa besojnë se Trump do të lëvizë shpejt për të krijuar një “bitcoin federal” – një rezervë strategjike e ngjashme me rezervat e arit dhe naftës në SHBA – që ai ka thënë se do të shërbente si një “aset kombëtar i përhershëm nga i cili përfitojnë të gjithë amerikanët”.

Klima dhe energjia

Heqja dorë nga politikat klimatike të Joe Biden

Presidenti në largim e sheh serinë e direktivave, ligjeve dhe programeve të financimit që ai mbrojti për të rritur vendet e gjelbra, rregullimin e ndotjes dhe financimin e infrastrukturës si një nga arritjet e tij më të mëdha.

Megjithatë, Trump e ka bërë të qartë se dëshiron të zhbëjë shumë prej tyre.

Ai pritet të përdorë urdhra ekzekutivë për të hequr kufizimet e shpimit në det të hapur dhe në tokën federale – duke përmbushur premtimin e tij për të rritur prodhimin dhe pavarësinë e energjisë në SHBA.

Ai është zotuar gjithashtu të ndalojë projektet e reja të erës dhe të anulojë mandatet e automjeteve elektrike.

Marrëveshja e Parisit

Brenda gjashtë muajve nga marrja e detyrës në 2017, Trump u tërhoq nga marrëveshja e Parisit për klimën – një marrëveshje ndërkombëtare historike e krijuar për të kufizuar rritjen e temperaturave globale.

Biden iu bashkua marrëveshjes në ditën e tij të parë në detyrë në 2021, por Trump pritet të tërhiqet përsëri nga ajo.

Trazirat e Kapitolit

Pengjet e 6 janarit

Qindra njerëz të dënuar pas trazirave të vitit 2021 në Kapitol të SHBA-së janë në pritje të faljeve të mundshme të hënën, kur Trump të kthehet në detyrë.

“Unë jam i prirur të fal shumë prej tyre”, tha ai gjatë verës.

“Nuk mund të them për secilin, sepse disa prej tyre, ndoshta kanë dalë jashtë kontrollit”, shtoi Trump.

Ndryshe, më shumë se 1500 persona u arrestuan në lidhje me ngjarjen. Të paktën 600 u akuzuan për sulm ose pengim të oficerëve federalë.

Dokumentet sekrete

Në tubimin e tij të fitores para inaugurimit, Trump tha se do të publikonte dokumente të klasifikuara në lidhje me vrasjen e presidentit John F Kennedy në 1963.

Ai tha se do të bënte të njëjtën gjë për dosjet që lidhen me vrasjet e vitit 1968 të senatorit Robert Kennedy dhe liderit të të drejtave civile Martin Luther King Jr.

Politika e jashtme

Lufta e Ukrainës

Presidenti i zgjedhur pretendoi gjatë fushatës se do t’i jepte fund konfliktit në ditën e parë të presidencës së tij. Që atëherë ai ka thënë se mund të ketë nevojë për gjashtë muaj. Është e paqartë se çfarë mund të bëjë ai në ditët e para.

Kuba dhe Venezuela

Trump mund të përdorë urdhra ekzekutivë për të zhbërë vendimin e fundit të Biden për të hequr Kubën nga lista amerikane e shteteve sponsorizuese të terrorizmit.

Ai gjithashtu mund të rivendosë sanksionet kundër Venezuelës.

Të dy vendet ishin objektiva të shpeshta të zemërimit të tij gjatë administratës së parë.

Diversiteti dhe gjinia

DEI

Në vitet e fundit, shkollat ​​dhe bizneset në të gjithë SHBA-në kanë miratuar politika të dizajnuara për të mbështetur gratë dhe pakicat racore.

Këto praktika, shpesh të klasifikuara nën “diversitet, barazi dhe përfshirje” (DEI), kanë zemëruar shumë konservatorë dhe janë përballur me sfida ligjore.

Trump ka premtuar t’i shpërbëjë ato dhe korporatat e mëdha, duke përfshirë Meta, Walmart dhe Amazon, tashmë kanë filluar të heqin dorë nga iniciativat e lidhura me to.

Ai mund të përdorë një urdhër ekzekutiv për të ndaluar fondet federale të shkojnë në shkolla ose institucione të tjera që kanë programe DEI.

Aborti

Ashtu si shumica e presidentëve republikanë para tij, Trump pritet të rivendosë “politikën e qytetit të Meksikës”, e cila ndalon ndihmën federale për grupet ndërkombëtare që ofrojnë këshilla për abortin.

Ai gjithashtu pritet të rivendosë një rregull të abortit që ndalon përmendjen e tij.

Gratë transgjinore në sport

Trump ka kritikuar vazhdimisht atë që ai e quan “çmenduri transgjinore” në shkolla dhe kujdes shëndetësor, dhe është zotuar në mënyrë specifike se do t’i ndalojë gratë transgjinore të konkurrojnë në sportet e grave.

TikTok

Të dielën në mëngjes, Trump premtoi të lëshonte një urdhër ekzekutiv që do të shtynte një ligj që ndalon zbatimin e platformës së rrjeteve sociale në pronësi kineze TikTok.

Urdhri i tij, tha ai, do t’u jepte atyre kohë për të gjetur një partner amerikan për të blerë 50% të aksioneve në kompani.

Trump më parë mbështeti një ndalim të TikTok, por kohët e fundit ndryshoi qëndrimin e tij, duke treguar miliarda shikime që ai thotë se videot e tij tërhoqën në platformë gjatë fushatës presidenciale të vitit të kaluar.