Vendimi i Mbretërisë së Bashkuar për të dalë më vete e lë Bashkimin Evropian në një pozitë ku i duhet të mendojë seriozisht për të ardhmen e tij.

Sigurisht, ai po humbet vetëm një nga 28 vendet anëtare të tij, por ky largim mund të ketë pasoja të mëdha.

Disa paralajmërojnë se kjo ndarje mund të çojë në rrëzimin përfundimtar të bllokut më të madh tregtar në botë, teksa vendet e tjera mund të ndjekin shembullin e Britanisë.

Në horizont mund të ketë edhe ndryshime politike sizmike.

Lëvizjet nacionaliste të ekstremit të djathtë në Evropë, që kanë kultivuar tashmë mbështetje në mesin e të zhgënjyerve me udhëheqjen e BE-së dhe rritjen e emigracionit, pritet të kapitalizojnë nga vendimi i Britanisë së Madhe.

Të tronditur prej rezultatit, 27 vendet e mbetur po përpiqeshin sot që të përgatisnin strategjinë si do të përballojnë këtë situatë.

Donald Tusk, presidenti i BE-së, thirri një takim joformal të liderëve evropianë, duke bërë thirrje kundër “reagimeve histerike.”

“Jam plotësisht i vetëdijshëm se sa serioz, apo edhe dramatik, është ky moment politikisht,” tha Tusk. “Nuk ka asnjë mënyrë për të parashikuar të gjitha pasojat e politike të kësaj ngjarjeje, sidomos për Mbretërinë e Bashkuar.”

Shqetësim kryesor është se edhe vende të tjera mund të ndjekin shembullin e Britanisë.

Partia e ekstremit të djathtë, Fronti Nacional në Francë bëri thirrje për një votim të ngjashëm, duke e parë vendimin e Britanisë së Madhe si një mbështetje për politikat e veta anti-Evropë dhe anti-emigracion – një Frexit për të ndjekur Brexit.

Nënkryetari i partisë, Florian Philippot, shkroi në Twitter: “Liria e popullit gjithmonë fiton në fund. Bravo Mbretëria e Bashkuar! Tani është radha jonë!”

Në Holandë, Geert Wilders, udhëheqësi i Partisë së Lirisë Holandeze e bëri thirrjen e tij për një votim, edhe ai nëpërmjet Twitterit: “Hurrah për britanikët! Tani është radha jonë. Koha për një referendum holandez!”

Edhe lëvizja Pesë Yjet e Italisë ka bërë thirrje edhe për një votim, ndërkohë që ministri i Financave të vendit, Pier Carlo Padoan, paralajmëroi për një “efekt domino”.

“Për shumë votues evropianë, Evropa duket se është pjesë e problemit dhe jo i zgjidhjes, dhe kjo është shumë shqetësuese,” tha ai për CNN. “Ne kemi nevojë për një model të ri, që kërkon krijimin e vendeve të punës dhe solidaritetit. Ne kemi nevojë për udhëheqje të re”.

“Ekziston rreziku i një efekti domino. Ka një ndjenjë të përhapur se BE-ja duhet të reformohet. Ata që mendojnë se BE-ja është pjesë e zgjidhjes, duhet të bëjnë shumë më tepër për ta ribërë Unionin”.

Jim Bittermann i CNN, thotë se BE-ja është bërë pjesërisht, një viktimë e strukturës së vet bizantine.

“Gjatë këtyre viteve, ka qenë si të shihje një opera, ku kthesat e shumta të dramës së BE, janë shfaqur përmes sukseseve dhe dështimeve”, thotë ai.

“Si mund të ekzistojnë institucionet e BE-së, me kaq shumë nivele të qeverisjes? Me katër presidentë? Me një parlament që nuk ka seli të përhershme? Me kaq shumë rregulla dhe rregullore drakoniane dhe konfuze?

“Përgjigja gjithmonë dukej se ishte që mos bëj shumë pyetje, qëndro pozitiv dhe ec përpara… si një peshkaqen, Unioni do të mbijetojë.”

Kërcënim për Greqinë?

Votimi pro Brexit mund të shtojë mbështetje për partitë politike që kërkojnë të lënë monedhën e përbashkët të BE-së, duke ringjallur kërcënimin e një shpërbërjeje të eurozonës, i cili u shfaq fillimisht gjatë krizës financiare të vitit 2007.

Institucionet financiare dhe analistët kanë paralajmëruar tashmë se Brexit mund të shkaktojë vende pune dhe të ardhura më të ulëta në të gjithë BE-në, teksa blloku tregtar përpiqet për të ripërcaktuar marrëdhëniet e veta tregtare me Mbretërinë e Bashkuar.

Greqia, e cila është ende duke u rimëkëmbur nga kriza financiare, mund të pësojë goditje të fortë, sidomos kur mendon që ajo mbështetet kryesisht në pushuesit britanikë të cilët, të lënduar nga një rënie në vlerën e stërlinës, mund të rrinë larg.

Perspektiva e një Grexit – ose tërheqja e Greqisë nga eurozona – ka qenë prej kohësh një shqetësim për Evropën, dhe shumëkush ka parashikuar se edhe ajo do të mjaftonte për të shkaktuar një shpërbërje të pakthyeshme të Bashkimit Evropian.