Njerëzit më të pasur të Ukrainës, të njohur në vend si oligarkë, janë mësuar të dominojnë jetën politike dhe ekonomike. Por, në pesë muajt që nga fillimi i pushtimit të plotë të Rusisë, ata kanë heshtur.

Analistët dhe ekspertët politikë ia atribuojnë këtë humbje ndikimi faktit se oligarkët dhe bizneset e tyre, si të gjithë qytetarët ukrainas, kanë nevojë për mbrojtje në formën e ushtrisë dhe diplomacisë, funksione shtetërore mbi të cilat nuk kanë kontroll.

Mykyta Poturyaev, një deputet dhe ish-këshilltar i fushatës zgjedhore i disa oligarkëve dhe politikanëve ukrainas, përfshirë presidentin, Volodymyr Zelenskiy, tha se oligarkët janë në pozicionin e pazakontë për të mos qenë në gjendje të ndikojnë në vend për momentin.

“Ndryshe nga viti 2014, kur, oligarku ukrainas Ihor Kolomoisky, për shembull, u përfshi në mbrojtjen e rajonit të Dnipropetrovsk, ka dikush që ta bëjë këtë tani, shteti, administrata rajonale”, tha Poturyaev.

Lufta me sa duket i ka mundësuar Zelensky-t të bëhet presidenti i parë ukrainas që mënjanon oligarkët, të cilët tradicionalisht kanë konkurruar për të kontrolluar udhëheqjen politike të vendit.

Megjithatë, analistët thonë se vetëm pasi të përfundojë lufta do të jetë e qartë nëse epoka oligarkike e Ukrainës ka përfunduar ose nëse oligarkët do të përpiqen të rifitojnë ndikimin e tyre.

“Për momentin, prioriteti për oligarkët nuk është politika, por sigurimi i mbijetesës së bizneseve të tyre dhe minimizimi i humbjeve të tyre”, tha Volodymyr Fesenko, një analist politik ukrainas.

“Përjashtimi i vetëm është presidenti i mëparshëm i Ukrainës, Petro Poroshenko, i cili ende po përpiqet të përfshihet në politikë”, shtoi Fesenko.

Kur Bashkimi Sovjetik u shpërbë, një pjesë e popullsisë së Ukrainës fitoi para duke marrë nën kontroll fabrikat dhe bizneset e mëparshme shtetërore, ndonjëherë me forcë. Disa nga ata individë përdorën përfitimet e tyre për të korruptuar zyrtarë të lartë, duke përfshirë presidentë të njëpasnjëshëm ukrainas, dhe krijuan parti politike dhe prona mediatike për të mbrojtur dhe zgjeruar bizneset e tyre.

Qëllimi ishte të siguroheshin që njerëzit në pushtet të ishin nën kontrollin e tyre. Presidentët ukrainas, nga ana tjetër, prireshin të krijonin fuqinë e tyre për të mbrojtur interesat e tyre. Politika ukrainase u bë një karusel intrigash, grindjesh dhe marrëveshjesh korruptive në prapaskenë, të nxitura kryesisht nga interesat personale.

BE-ja dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar e kanë shtyrë prej kohësh Ukrainën të pastrojë sistemin e saj oligarkik dhe në shtator të vitit 2021, Zelensky miratoi një ligj de-oligarkizimi që, ndër të tjera, krijoi një regjistër të oligarkëve.

Sipas ligjit, oligarkët përkufizohen si njerëz që plotësojnë tre nga katër karakteristikat: pjesëmarrje në jetën politike, ndikim të rëndësishëm në media, pronar i një monopoli ose pronar i aseteve me vlerë më shumë se 1 milion herë më shumë se paga e jetesës së Ukrainës.

“Ligji për deoligarkizimin mund të luajë një rol në reduktimin e ndikimit të dëmshëm të interesave private në politikën dhe ekonominë e Ukrainës”, shkroi në atë kohë ambasadorja britanike në Ukrainë, Melinda Simmons.

Oligarkët nuk janë e vetmja pjesë e skenës politike të Ukrainës që ka pushuar. Deputetët ukrainas dhe udhëheqësit e fraksioneve duket se kanë arritur në një lloj marrëveshjeje jozyrtare për të paraqitur një front të unifikuar ndërkohë që agresioni i Rusisë vazhdon, tha Fesenko.

Deputetët e Ukrainës kanë votuar, pothuajse njëzëri, për miratimin e pjesëve të legjislacionit, duke përfshirë pikat e mëdha të pengesave, siç është konventa e Stambollit për abuzimin në familje. Ka qenë një ndryshim i dukshëm ndaj para luftës, kur seancat parlamentare të Ukrainës ishin të famshme për grindjet dhe përleshjet me grushte.