Kosova dhe Serbia pritet t’ia njohin integritetin territorial dhe sovranitetin njëra-tjetrës, thuhet në një dokument që besohet të jetë një “non-paper”.

Ky dokument i përgatitur nga Gjermania dhe Franca, thuhet të jetë si nismë e përbashkët e këtyre dy shteteve për rifillimin e dialogut dhe përmbylljen e tij me marrëveshje finale.

Letra e plotë:

Non-paper nga Gjermania dhe Franca

Ky Non-Paper paraqet një nismë të përbashkët gjermano-franceze për të rinisur Dialogun për Normalizimin e Marrëdhënieve midis Beogradit dhe Prishtinës nën lehtësimin e Përfaqësuesit të Lartë të Bashkimit Evropian për Punët e Jashtme dhe Politikat e Sigurisë, Z. Josep Borell, dhe Z. Miroslav Lajçak, Përfaqësuesi Special i BE-së për dialogun Beograd-Prishtinë, me mbështetjen e Shteteve Anëtare të Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara.

Dialogu për Normalizimin e Marrëdhënieve ndërmjet të dy palëve do të zhvillohet bazuar në mandatin e Rezolutës A/64/L.65 të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara. Rev.1 mirëpret gatishmërinë e Bashkimit Evropian për të lehtësuar procesin e dialogut midis palëve. Rezoluta A/64/ L.65.Rev.1 nuk përfshin ndonjë palë tjetër si lehtësuese e Dialogut.

Bashkimi Evropian do të ndërmarrë një proces lehtësimi që duhet të rezultojë me nënshkrimin e një marrëveshje ligjërisht të detyrueshme midis të dy palëve me qëllim të zgjidhjes së të gjitha çështjeve të pazgjidhura në mënyrë që të arrihet progres në rrugën e tyre evropiane dhe, si rezultat, të krijojnë mundësi të reja dhe të përmirësojnë jetën e njerëzve. Kosova nuk do të vendosë asnjë barrierë tregtare ndaj Serbisë dhe Serbia do të sigurojë respektimin e status quo-së në lidhje me pranimin ndërkombëtar të Kosovës. Palët do të vazhdojnë të respektojnë moratoriumin e vendosur në arenën ndërkombëtare.

Presidenti Aleksandër Vuçiq, i cili përfaqëson Beogradin dhe Kryeministri Albin Kurti, i cili përfaqëson Prishtinën, do të udhëheqin diskutimet mbi finalizimin e Marrëveshjes për Normalizimin e Marrëdhënieve midis të dy palëve. Ky proces duhet të përfundojë para fundit të shkurtit 2022. Procesi duhet të bazohet në elementet kryesore të marrëveshjes ligjërisht të detyrueshme midis Beogradit dhe Prishtinës me qëllim që të sigurojë normalizimin e marrëdhënieve duke respektuar Kartën e Parisit dhe Aktin Final të Helsinkit si dhe parimet udhëzuese të Grupit të Kontaktit për zgjidhjen e statusit të Kosovës të vitit 2005 dhe sigurimin e zbatimit të të gjitha marrëveshjeve të arritura gjatë Dialogut të Brukselit.

Arritja e një marrëveshjeje të tillë midis palëve është e një rëndësie strategjike për Bashkimin Evropian. Palët do të udhëhiqen nga qëllimet dhe parimet e përcaktuara në Kartën e Kombeve të Bashkuara.

Marrëveshja ligjërisht e detyrueshme duhet të sigurojë krijimin e një marrëdhënie të re në Kosovë dhe në marrëdhëniet midis Beogradit dhe Prishtinës. Palët do ta respektojnë njëra-tjetrën si Shtete të pavarura, sovrane dhe të barabarta brenda kufijve/vijave kufitare të tyre ndërkombëtarë.

Secila Palë do të respektojë, në përputhje me ligjin ndërkombëtar, sovranitetin, integritetin territorial dhe pavarësinë e Palës tjetër. Palët konfirmojnë se do të kryejnë rregullimin e kufijve të tyre dhe demarkacionin vetëm përmes marrëveshjes së përbashkët, se do të zgjidhin mospajtimet me mjete paqësore dhe do të përmbahen nga kërcënimet apo përdorimi i dhunës në përputhje me frymën evropiane të zgjidhjes së mospajtimeve përmes dialogut.

Palët duhet të synojnë forcimin e besimit të ndërsjellë, vullnetit të mirë dhe tolerancës dhe do të bashkëpunojnë për të promovuar paqen, stabilitetin dhe zhvillimin e rajonit. BE-ja në emër të të dyja palëve do të duhej të angazhonte një trup të pavarur për caktimin e vijës kufitare mes palëve.

Palët do të sigurojnë implementimin e Komunitetit të Komunave Serbe si një strukturë vetëqeverisëse e komunave me shumicë serbe në Kosovë si rezultat i Marrëveshjes së Brukselit të vitit 2013 të negociuar dhe përmbyllur nga qeveritë e Beogradit dhe Prishtinës. Në përputhje me kompetencat e dhëna nga Karta Evropiane e Vetëqeverisjes Lokale dhe ligji i Kosovës, komunat pjesëmarrëse do të kishin të drejtë të bashkëpunojnë në ushtrimin e kompetencave të tyre në mënyrë kolektive përmes Asociacionit. Asociacioni do të kishte një pasqyrë të plotë të fushave të zhvillimit ekonomik, arsimit, shëndetësisë, planifikimit urban dhe rural.

Palët do të duhej të pajtoheshin edhe për vendosjen e një “distrikti autonom të Kosovës veriore” si një “njësi e veçante administrative e vetëqeverisjes rajonale në Kosovë, e cila do të kishte të drejtë të rregullonte legjislacionin në baza rajonale në fushat e ekonomisë, financave, pronësisë së infrastrukturës, kulturës, arsimit, kujdesit shëndetësor, mbrojtjes sociale, gjyqësorit, shërbimit policor, zhvillimit urban dhe bashkëpunimit evropian, në përputhje me Kushtetutën e Kosovës dhe legjislacionin për qeverisjen lokale”.

Distrikti Autonom i Kosovës së Veriut do të përfshijë territorin e qyteteve të qytetit të Zveçan dhe 35 fshatra të tij, Leposaviq dhe 72 fshatrat e tij, Mitrovicën e Veriut dhe zonën kadastrale të qytetit të Zubin Potokut dhe 63 fshatrat e tij.

Distrikti Autonom i Kosovës së Veriut do ta ketë Guvernatorin e tij i cili do ta përfaqësojë Qeverinë e Kosovës, Kuvendin që do ta përfaqësojë popullin dhe Këshillin Ekzekutiv që do të jetë një organ i përbashkët i Distriktit Autonom, Qeveria e Kosovës, Qeveria e Serbisë dhe Bashkimi Evropian.

Palët duhet të vënë theksin e tyre në sigurimin e ekzistencës dhe funksionimit të papenguar dhe të patrazuar të Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë. Kisha dhe organizimi i saj i brendshëm do të duhej të njihej si palë vetëqeverisëse e sistemit politik dhe kushtetues të Kosovës, pronësia do të duhej të jetë e paprekshme, dhe do të duhej të gëzonte status të privilegjuar”. Zonat e mbrojtura do të duhej të përfshinin më shumë se 40 kisha dhe objekte kulturore. Kisha Ortodokse në Kosovë, si pjesë esenciale e Kishës Ortodokse Serbe, në përputhje me ndryshimet kushtetuese, do të duhej të udhëhiqej nga patriarku i Kishës Ortodokse Serbe, i cili do të duhej të kishte selinë në Patriarkanën e Pejës.

Palët do të krijojnë Zonën Ekonomike të Mitrovicës si një katalizator dhe do të nxisin zhvillimin ekonomik në të dy anët e kufirit bazuar në konceptin e Rajoneve Evropiane për të siguruar krijimin e një zone të lirë ekonomike që do të kalonte në veri të Kosovës (rajoni i Mitrovicës) dhe Serbia Jug-Perëndimore (rajoni i Novi Pazarit) që ka institucione të posaçme qeverisëse si një “zonë të lirë transnacionale”.

Palët duhet të ndërmarrin ndryshime kushtetuese dhe legjislative për të siguruar implementimin e marrëveshjes ligjërisht të detyrueshme.

Pas ratifikimit të marrëveshjes ligjërisht obliguese, Serbia pajtohet për të mos i kundërshtuar aplikacionet e Kosovës për anëtarësim në organizatat ndërkombëtare, multilaterale, apo rajonale, dhe në instrumentet ku Serbia tashmë është anëtare.

Të dy palët do të veprojnë në supozimin se asnjë prej të dy Shteteve nuk mund të përfaqësojë tjetrin në sferën ndërkombëtare ose të veprojë në emër të tij. Palët veprojnë mbi parimin se juridiksioni sovran i secilit prej dy shteteve është i kufizuar në territorin e vet.

Ata e respektojnë pavarësinë dhe autonominë e njëri-tjetrit në panairet e tyre të brendshme dhe të jashtme.

Palët do t`i shkëmbejnë misionet e përhershme dhe do të vendosen në selitë e qeverive përkatëse. Çështjet praktike do të zgjidhen sipas Konventës së Vjenës për Marrëdhëniet Diplomatike.

Palët do të krijojnë Këshillin e Miqësisë së Ndërsjellë qe do të takohet një herë vit për të siguruar implementimin e marrëveshjes ligjërisht të detyrueshme si dhe për të promovuar bashkëpunimin dypalësh në të gjitha fushat me interes të përbashkët dhe për të rritur perspektivën e integrimit evropian.

Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë Josep Borrell do të ndërmarrë një proces negociimi dhe do të organizojë me mbështetjen e Gjermanisë dhe Francës në Paris në qershor të vitit 2021.

Përfaqësuesi i lartë i BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, pas përmbylljes së marrëveshjes ligjërisht obliguese, do të raportojë në shtator të vitit 2022 në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, sipas mandatit me Rezolutën A/64/L65/Rev.1.