MEGA (Make Europe Great Again), një iniciativë e ngjashme me filozofinë e Trump për “America First”, e cila synon të përhapë politikat e trumpizmit në Evropë, duke forcuar lëvizjet populiste dhe nacionaliste në disa vende të kontinentit. Dhe përplasja me administratën amerikane për kontrollin e 5 mijë miliard dollarëve…

Elon Musk ka marrë një rol të ri të jashtëzakonshëm në administratën e Donald Trump, duke u vendosur në krye të Ministrisë së Efiçencës Shtetërore (DOGE – Department of Government Efficiency), një njësi e re që synon të rishikojë dhe të ulë shpenzimet publike. Ky institucion, që nuk ka një buxhet të vetin dhe funksionon më shumë si një task force, ka marrë një pushtet të jashtëzakonshëm: qasje në sistemin e pagesave të Thesarit Amerikan, që kontrollon rreth 5 mijë miliardë dollarë pagesa federale çdo vit.

Musk dhe Mega: Një thirrje për Evropën

Përveç rolit të tij në financat federale të SHBA-së, Musk ka riforcuar edhe përfshirjen e tij në politikën globale duke promovuar “Make Europe Great Again” (MEGA), një iniciativë e ngjashme me filozofinë e Trump për “America First”. Kjo nismë synon të përhapë politikat e trumpizmit në Evropë, duke forcuar lëvizjet populiste dhe nacionaliste në disa vende të kontinentit.

Musk ka ndërhyrë më parë në çështje politike evropiane, përfshirë debatet mbi politikën energjetike, censurën dhe emigracionin, dhe tani po shfrytëzon ndikimin e tij për të promovuar një vizion të ri për Evropën, të bazuar në më shumë sovranitet ekonomik dhe më pak ndërhyrje shtetërore.

Një hap i rrezikshëm?

Departamenti i Thesarit të SHBA-së është sistemi përmes të cilit kalojnë pagesat e pensioneve, interesat e borxhit shtetëror, fondet për administratat lokale dhe pagesat për furnizuesit e qeverisë.

Administrata Trump ka deklaruar se DOGE do të ketë akses vetëm për lexim, duke mos pasur kompetenca për të ndaluar ose vonuar pagesat. Sidoqoftë, Musk ka lënë të kuptohet se mund të ndërhyjë në mënyrë aktive. Në një postim në platformën e tij X (ish-Twitter), ai shkroi se ekipi i tij kishte zbuluar urdhra për të vazhduar pagesat edhe ndaj organizatave terroriste dhe subjekteve të përfshira në mashtrime.

Ky pohim ka ngritur shqetësime serioze se DOGE mund të përdoret për ndërhyrje politike ose financiare, duke ndaluar pagesa të caktuara apo duke favorizuar sektorë të ndryshëm sipas interesave të Musk apo administratës Trump.

Përplasje me burokracinë amerikane

Lëvizja e fundit e Musk e vendos atë në një përplasje të drejtpërdrejtë me strukturat tradicionale të administratës publike. Ndërsa teknokratët dhe burokratët mbrojnë procedurat ekzistuese, Musk vjen nga një botë ku ndryshimi radikal dhe inovacioni janë thelbësore. Ai është një “disruptor”, një figurë që beson në shkatërrimin e modeleve të vjetra për të krijuar diçka të re.

Një shembull i qartë është përplasja e tij e mëparshme me NASA-n, ku SpaceX arriti të sfidonte dhe më në fund të zëvendësonte Boeing si partnerin kryesor të agjencisë për misionet hapësinore. Boeing kishte përfituar nga kontrata të fryra dhe burokraci të ngadalta, por përfundimisht NASA iu drejtua Musk për të ofruar zgjidhje më të lira dhe më efikase.

Fillimi i një revolucioni administrativ?

Musk e sheh DOGE si një mundësi për të “pastruar” qeverinë nga burokracia dhe shpërdorimi i fondeve publike, duke e trajtuar atë si një kompani të madhe në krizë, që ka nevojë për një reformë rrënjësore. Ai beson se pandemia e COVID-19 zbuloi dështimet e administratës amerikane, pasi miliarda dollarë u shpërdoruan për pagesa mashtruese përmes ndihmave emergjente.

Por kritikët e shohin këtë lëvizje si një rrezik të madh për demokracinë dhe sistemin ekonomik të SHBA-së. Ata paralajmërojnë se Musk nuk është një figurë e zgjedhur politikisht, por një sipërmarrës me interesa personale, dhe kontrolli i tij mbi 5 mijë miliardë dollarë fonde publike mund të hapë rrugën për abuzime të paprecedenta.

Me Elon Musk në krye të një prej sistemeve më të rëndësishme financiare të SHBA-së, bota po shikon me vëmendje se çfarë do të ndodhë më tej. A është ky fillimi i një epoke të efiçencës dhe reduktimit të shpërdorimeve publike, apo një hap drejt një centralizimi të rrezikshëm të pushtetit ekonomik në duart e një individi të vetëm?

Një gjë është e sigurt: Elon Musk nuk është më vetëm një sipërmarrës i teknologjisë, por një nga figurat më me ndikim në politikën dhe ekonominë globale.