Jahorina, 17 dhjetor 2020 – “CEFTA në pandemi: Arritjet dhe Sfidat” ishte titulli i konferencës së sotme hibride e organizuar në Jahorina, Bosnjë dhe Hercegovinë për të shënuar fundin e Javës CEFTA 2020.

Kjo ngjarje përmbyllëse rezultoi nga disa ditë takime dhe diskutime në platformat virtuale dhe ishte një mundësi për të përmbledhur arritjet gjatë vitit 2020.

Kryesia e CEFTA-s e Bosnje dhe Herzegovinës u shënua nga dy arritje të mëdha: ruajtja dhe lehtësimi i tregtisë përballë pandemisë së COVID-19 dhe miratimi i Tregut të Përbashkët Rajonal.

Duke hapur konferencën, z. Stasa Kosarac, Ministri Boshnjak i Tregtisë së Jashtme dhe Marrëdhënieve Ekonomike tha se kjo ishte një ngjarje e rëndësishme sepse Bosnja dhe Hercegovina kishte përfunduar me sukses presidencën e saj të CEFTA-së në rrethana shumë komplekse.

“Kjo konferencë po mbahet për të treguar sinergjinë tonë për të punuar së bashku në qëllimet e përbashkëta, duke lënë mënjanë mosmarrëveshjet dhe pengesat tregtare. Sot ju ftoj të diskutoni sfidat dhe mundësitë që na presin dhe çfarë duhet të bëjmë së bashku për të thelluar integrimin tonë ekonomik. Duke reaguar shpejt ndaj ndërprerjeve të tregtisë në fillim të këtij viti, ne kemi treguar tashmë se mund të miratojmë masa efektive të përbashkëta. Përfitimet tregtare janë sigurisht jetësore, por ato përfshijnë vetëm efektet ekonomike – dhe kjo është vetëm një pjesë e substancës së madhe. Tregtia gjithashtu na lidh me rajonin dhe pjesën tjetër të botës. Përveç kësaj, pikërisht për shkak të marrëdhënieve të ngushta dhe të qëndrueshme të inkurajuara nga tregtia, ne mund të gëzojmë marrëdhënie shumë më paqësore. Tregtia gjithashtu inkurajon konkurrencën e secilës prej kompanive në treg, dhe kështu forcon secilën prej ekonomive që marrin pjesë në CEFTA “, tha Ministri Košarac.

Si reagim ndaj përhapjes së shpejtë të koronavirusit të ri në të gjithë kontinentin Evropian, Palët e CEFTA-së kanë miratuar masa kufizuese duke i dhënë përparësi shëndetit dhe sigurisë së qytetarëve të tyre, të cilat gjithashtu përfshinin lëvizjen e kufizuar të njerëzve dhe mallrave. Sidoqoftë, për të minimizuar ndikimin negativ ekonomik, për të garantuar tregti të lirë dhe furnizim të sigurt të mallrave thelbësore, të tilla si furnizimi me pajisje mjekësore dhe ushqime, Palët e CEFTA-së kanë rënë dakord për krijimin e Korridoreve të Gjelbërta dhe korsive të gjelbra, bazuar në propozimin e përbashkët nga Komuniteti i Transportit dhe CEFTA.

Drejtori i Sekretariatit të CEFTA-së z. Emir Djikic tha se që nga themelimi i nismës, gati 500 mijë kamionë kanë përdorur dhe përfituar nga korridoret e gjelbërta, dhe 20% e tyre përfituan nga korsitë e gjelbërta (kamionë që transportojnë mallra esenciale).

Gjithashtu vuri në dukje rëndësinë e një plani 4-vjeçar për krijimin e një Tregu të Përbashkët Rajonal të miratuar nga udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor në Samitin e Sofjes në nëntor 2020.

“CEFTA do të luajë një rol të rëndësishëm duke siguruar kornizën ligjore, politike dhe institucionale për hapjen e kësaj agjende”, shtoi Djikic.

Prioritetet kryesore në të ardhmen do të jenë shkurtimi i kohës së pritjes me të paktën 30% në pikat e kalimit, ndër të tjera, duke zgjatur Korridoret e Gjelbërta dhe Korsitë në BCPs/CCPs me Bashkimin Evropian dhe përshtatjen e tyre në mjedisin e rregullt që nuk mbizotërohet nga pandemitë. Për më tepër, u kërkua që të vendoset mbi njohjen e ndërsjellë të dokumenteve të rëndësishme për vendosjen e produkteve dhe shërbimeve në tregjet rajonale, uljen e kohës së pritjeve dhe kostos së tregtisë elektronike rajonale dhe zgjerimin e bashkëpunimit të CEFTA-së në fusha të reja si pronësia intelektuale dhe mbrojtja e konsumatorit.

Disa arritje të rëndësishme në vitin 2020 janë:

• Progresi i zbatimit të Protokollit Shtesë 5 për Lehtësimin e Tregtisë me hyrjen në fuqi të Vendimit për njohjen reciproke të Operatorëve të Autorizuar Ekonomik të tipit S.

• Miratimi i vendimit historik që lehtëson tregtinë e pemëve dhe perimeve.

• Zbatimi i Strategjisë së Menaxhimit të Rrezikut Doganor CEFTA që si proces ka përparuar në vitin 2020.

• Ratifikimi i Protokollit Shtesë 6 mbi Tregtinë e Shërbimeve, që do të hyjë në fuqi në fillim të vitit 2021. Kjo do të afrojë edhe më afër tregjet e shërbimeve në CEFTA-së dhe do të ofrojë më shumë mundësi bizneseve dhe qytetarëve.

• Udhërrëfyesi CEFTA për tregtinë elektronike i miratuar në qershor dhe lehtësimi i tregtisë në shërbimet e turizmit bazuar në diskutimet e filluara në dhjetor.

• Bërësit e politikave dhe bizneset do të përfitojnë nga informacioni i siguruar nga Baza e të Dhënave Rregullatore të Shërbimit, një shtesë e re në Paketën e Transparencës CEFTA.

• Lançimi i bazës së të dhënave të Informacionit të Tarifave Lidhëse të CEFTA-së (BTI) – një platformë rajonale që përmbledh të gjithë informacionin në lidhje me Vendimet Paraprake (përshkrimi dhe klasifikimi tarifor) nga CEFTA dhe

• kanë nisur negociatat zyrtare për përmirësimin e mekanizmit për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve midis palëve.

Tri diskutime në panel me titull “Bashkëpunimi Ekonomik Rajonal: Historiku i përgjigjes së rajonit ndaj COVID-19 dhe rruga për një rimëkëmbje të qëndrueshme ekonomike”, “Programet e njohjes reciproke CEFTA: Potenciali për rritjen e tregtisë në CEFTA” dhe “E-commerce: Rruga drejt rimëkëmbjes ekonomike të rajonit CEFTA” ishin një mundësi për të diskutuar implikimet tregtare të pandemisë për Palët e CEFTA-së dhe mundësitë për mbështetjen dhe përshpejtimin e rimëkëmbjes së rajonit CEFTA. Panelistët gjithashtu shkëmbyen mendime mbi programet e njohjes reciproke (MRP) dhe mundësitë për rritjen e tregtisë në CEFTA, duke marrë parasysh ndikimin e një revolucioni digjital dhe përfitimet e tregtisë elektronike.

Konferenca e CEFTA-së u mbështet nga Projekti i BE-së EU4 Trade.