Autor: Zyhdi Hajzeri – Jurist
Qeveritë evropiane po punojnë për të miratuar strategji të reja që synojnë parandalimin e mendimit ekstremist në format e tij të ndryshme, përmes programeve dhe fushatave parandaluese që përfshijnë rehabilitimin dhe parandalimin e ekstremizmit që nga fillimi i tij. Qeveritë e vendeve evropiane po kërkojnë të zhvillojnë programe për parandalimin e ekstremizmit dhe trajnimin e punëtorëve në sektorë dhe institucione të ndryshme në fushën e luftimit të ekstremizmit.
Programet e parandalimit të ekstremizmit në Gjermani
Buxheti për parandalimin e ekstremizmit arriti në (162.5) milionë euro në vitin 2021. Në vitin 2019, Gjermania mbajti fondet për programet për parandalimin e ekstremizmit dhe ndau një total (255) milionë dollarë për programet që synojnë të gjitha llojet e terrorizmit, duke përfshirë (118) milion dollarë për strategjinë e parandalimit të ekstremizmit islamist dhe programeve speciale lidhur me kthimin e luftëtarëve të huaj dhe familjeve të tyre.
Shumica e programeve financohen nga Qeveria federale dhe zbatohen në nivel lokal nga shtetet dhe OJQ-të. Programet fokusohen në komunitetet, shkollat dhe qendrat e integrimit të refugjatëve me vëmendje të veçantë parandalimit dhe de radikalizmit nëpërmjet internetit, integrimit të refugjatëve dhe burgjeve. Këto programe kanë kërkesa të detyrueshme vlerësimi dhe institucionet kërkimore lokale kanë filluar të marrin pjesë në kërkime kundër ekstremizmit. Qeveria federale kishte njoftuar se do të vazhdonte financimin për të parandaluar “ekstremizmin” në planin e buxhetit 2020. Më poshtë janë programet më të spikatura për parandalimin e ekstremizmit në Gjermani.
Program për zgjerimin e kompetencave: Më 9 nëntor 2020, një grup parlamentar në Parlamentin gjerman prezantoi një program me shtatë pika si një dokument strategjik për të luftuar ekstremizmin dhe terrorizmin. Autoriteti Federal Kundër Ekstremizmit kane aftësinë të monitorojë burimet e komunikimit në mënyrë që ato të mund të deshifrojnë mesazhet e Messenger dhe të identifikojnë rrjetet terroriste shpejt dhe pa dobësi.
Programi “Live Democracy”: ka një buxhet (150.5) milionë euro. Programi është gur themeli i strategjisë së qeverisë për të luftuar ekstremizmin dhe terrorizmin dhe për të promovuar demokracinë. Ai synon të parandalojë zhvillimin e qëndrimeve antidemokratike dhe urrejtjes dhe synon të parandalojë procesin e ekstremizmit në një fazë të hershme, temat më të spikatura të anti diskriminimit dhe formimit të diversitetit janë antisemitizmi, Islamofobia dhe armiqësia ndaj myslimanëve, ekstremizmi islamik, ekstremizmi i krahut të djathtë, ekstremizmi i majtë, gjuha e urrejtjes në internet.
Programi “Cohesion through Participation programme”: Programi ofron (12) milionë euro në mbështetje të synuar çdo vit për programet dhe iniciativat e krijuara në nivel rajonal. Ky program ndihmon në arritjen e zonave veçanërisht rurale ose strukturore të cenueshme. Të dy programet e mëparshme janë instrumente të fuqishme dhe afatgjata që i bëjnë financat e tyre qendrore në strategjinë e qeverisë federale për parandalimin e ekstremizmit dhe promovimin e demokracisë.
Programi i trajnimit për imamët në gjermanisht: Në prill të vitit 2021, qyteti i “Osnabrück” në Gjermaninë perëndimore ishte dëshmitar i trajnimit të parë për imamët myslimanë në gjermanisht, me pjesëmarrjen e deri në (30) predikues. Trajnimi dyvjeçar realizohet nga shoqata sponsorizuese Islam College Deutschland (Kolegji i Islamit në Gjermani), me mbështetjen e Ministrisë së Brendshme dhe Ministrisë së Kërkimeve Shkencore në Saksoninë e Ulët. Esnaf Bagiç, kryetar i shoqatës, thoshte se themelimi i shoqatës synon të ofrojë një prezantim shtesë, sepse imamët nga jashtë shpesh ekspozojnë në predikimet e tyre “çështje që nuk kanë të bëjnë me kontekstin e jetës sonë”. Begic shtoi se gjeneratat e reja të emigrantëve myslimanë gjithashtu shpesh nuk mund ta kuptojnë 100 për qind një predikim në gjuhën e vendit të prindërve.
Ka edhe disa programe të tjera, duke përfshirë programin “Guida” për parandalimin e ekstremizmit, i cili u zbatua në bashkëpunim me qendrat e këshillimit në shumë qytete në Nordrhein-Westphalia. Programi “Dialog i Fokusuar” me militantët dhe Programi Kombëtar për Parandalimin e Ekstremizmit Islamik (NPP) i miratuar në vitin 2017.
Programet e parandalimit të ekstremizmit në Francë
Stop Xhihadizmit “Stop Jihadism”: Franca nisi fushatën e saj “Stop Jihadism” në fund të janarit 2015, për t’u përballur me kërcënimin e ekstremizmit islamist në të gjithë Francën. Franca ka ndërmarrë programe parandaluese për të luftuar ideologjinë ekstremiste brenda sistemeve arsimore dhe burgjeve, ka ndarë burime shtesë për agjencitë kundër terrorizmit dhe Franca ka njoftuar planet për të investuar (45) milionë dollarë në krijimin e programeve për të luftuar ekstremizmin në të gjithë vendin. Ministria franceze e Arsimit miratoi një sërë masash për të luftuar ekstremizmin dhe për të promovuar vlerat franceze. Në shtator 2016, qeveria franceze hapi (12) qendra kundër ekstremizmit në të gjithë vendin. Kjo është pjesë e një plani prej 45.5 milionë dollarësh të shpallur nga ish-kryeministri Manuel Valls në maj 2016 për të kundërshtuar kërcënimin e paraqitur nga ekstremistët në Francë.
Program për riorganizimin e burgjeve: Pas sulmeve të janarit 2015, Franca filloi të riorganizojë sistemin e saj të burgjeve për të izoluar të burgosurit ekstremistë nga pjesa tjetër e të burgosurve. Programi i bazuar në një eksperiment të vitit 2014 të kryer në burgun francez të Fennes, përfshinte grupimin e të burgosurve radikalë së bashku në njësi të izoluar nga të burgosurit e tjerë. Por Franca njoftoi se do t’i jepte fund programit pasi u shfaqën shqetësimet se po ndihmonte në thellimin e rrjeteve ekstremiste brenda burgjeve.
Programi i imamëve të stilit francez: Programi synon të parandalojë ekstremizmin, të çmontojë diskursin ekstremist dhe të trajnojë klerikët përmes një kursi të përbashkët. Si dhe krijimi i njësive përgjegjëse për çmontimin e diskursit ekstremist, verifikimin e nivelit arsimor të klerit, kualifikimin e trajnimit të imamëve, organizimin e “certifikatave” të akreditimit për ta dhe ngritjen e një “karte, mosrespektimi i së cilës çon në izolim”. Trajnimi i imamëve bën të mundur arritjen e një qëllimi tjetër për qeverinë franceze, që është ndërprerja e bashkëpunimit me (300) imamë nga Turqia, Maroku dhe Algjeria.
Programi i rehabilitimit të ekstremistëve: Është një program trajnimi për rehabilitimin e ekstremistëve që i nënshtrohen ndjekjes gjyqësore për krime që lidhen me konvertimin në ideologji ekstremiste. Programi zbatohet përmes (4) fazave që zgjasin nga (2 deri në 3) muaj. Është vlerësuar se nga programi në vitin e tij të parë kanë përfituar rreth (100) njerëz, me një kosto totale prej (1000 deri në 3000) euro për person. Katër fazat janë:
Programet e parandalimit të ekstremizmit në Britani dhe Zvicër
Qeveria britanike ka caktuar një datë për një raport të pavarur mbi programin “PREVENT” për të luftuar ekstremizmin në Mbretërinë e Bashkuar. Por afati nuk u respektua. Mosrespektimi i datës do të thotë që rezultatet e rishikimit do të vonohen për rreth 3 vjet. Ka disa pyetje, pikëpyetje dhe shqetësime në lidhje me efektivitetin e programit “PREVENT” për të arritur qëllimet e dëshiruara dhe shkallën e aftësisë së tij për të parandaluar tërheqjen drejt ekstremizmit të dhunshëm, veçanërisht pas vrasjes së deputetit të Partisë Konservatore Britanike, Sir David Amis. William Shawcross, ish-kryetari i Komisionit të Bamirësisë. Rishikimet e programit ishin kryer në mënyrë të pavarur, por rishikimi ishte përballur me vonesa dhe mosmarrëveshje dhe me dorëheqjen e mbikëqyrësit të parë.
John Holmwood, profesor i sociologjisë në Universitetin e Nottinghamit, bashkë-kryetar i programit People’s Review of the Prevent më 24 tetor 2021, shprehu “shqetësim të madh” në lidhje me gjetjet, të cilat u zbuluan në Times, të cilat treguan se mund ti jepet MI5 kompetenca më të gjera në trajtimin e rasteve të mbuluara nga programi “Parandalimi”.
Më shumë se (50%) nga (6287) referime në programin “Parandalimi” deri në mars 2020 ishin për individë që besonin në ideologji të përziera, të paqëndrueshme ose të paqarta. Sa i përket (25%) të numrit të referimeve, ai bazohej në frikën e ekstremizmit islamik, ndërsa (22%) prej tyre lidheshin me ekstremizmin e krahut të djathtë. Grup mosha më e madhe përfshinte fëmijët dhe të rinjtë e moshës (20) vjeç e lart, duke përfshirë (1559) fëmijë nën moshën 15 vjeç. Ndër individët që iu referuan programit “Parandalimi”, u konstatua se (27%) “nuk kanë nevojë për ndonjë procedurë tjetër” pas vlerësimit, dhe (50%) e tyre janë transferuar në shërbime të tjera, si arsim, strehim dhe shëndet mendor, për të marrë mbështetje alternative. Plani i “Kanalit” për të luftuar ekstremizmin shqyrtoi situatat e rreth (23%) të referimeve, pronarët e të cilëve ishin vendosur me këshilltarë të specializuar të quajtur “ofruesit e ndërhyrjes”.
Qeveria zvicerane ka zbuluar një plan kombëtar veprimi që synon parandalimin e radikalizmit dhe ekstremizmit të dhunshëm. Këto masa fokusohen në paralajmërimin e hershëm, ri integrimin e dhunuesve dhe trajnimin e komponentëve të komunitetit si mësuesit dhe mbikëqyrësit e sportit. Ky plan veprimi është pjesë e një qasjeje me tre drejtime për të luftuar përhapjen e ekstremizmit të dhunshëm në Zvicër.
Vlerësimi
Grupet terroriste janë bërë shumë të organizuara dhe veprojnë përtej kufijve, duke paraqitur sfida në rritje për autoritetet qeveritare evropiane dhe operacionet e papritura terroriste të “ujqërve të vetmuar” që paraqesin një sfidë shtesë për autoritetet kombëtare. Kjo bëri që qeveritë evropiane të përfshinin lista me shumë njerëz të rrezikshëm për të parandaluar sulmet terroriste.
Disa sulmues të përfshirë në sulme terroriste në të gjithë Evropën demonstruan aktivitet kriminal përpara operacioneve. Vlerësohet se shumica e luftëtarëve të huaj xhihadistë në Evropë kanë prejardhje kriminale. Ata kanë precedentë penalë përpara se të udhëtonin në zonat e konfliktit dhe disa kanë pasur dënime penale.
Bashkëpunimi efektiv gjyqësor ndërmjet shteteve anëtare brenda bllokut evropian është thelbësor për të parandaluar sulmet terroriste. Siç u bë e qartë se ka koordinim të hetimeve dhe ndjekjeve penale dhe lehtësim të bashkëpunimit gjyqësor në një numër në rritje të rasteve të terrorizmit. Shërbimet evropiane të sigurisë duhet të forcojnë kontrollet ndaj atyre që kanë të kaluar kriminale dhe janë në listat e terroristëve. Gjithashtu, aktivitetet terroriste dhe krimi nuk duhet të ndahen nga prania e një liste evropiane të ekstremistëve të dyshuar.
Sipas ligjeve të reja, agjencitë franceze të inteligjencës po mbajnë ritmin me përparimet teknologjike duke përdorur algoritme për të skanuar lidhjen e internetit dhe duke shfletuar të dhëna për të zbuluar aktivitetin e mundshëm terrorist. Me ligj të ri, Parlamenti francez ka autorizuar në mënyrë të përhershme përdorimin e algoritmeve për zbulimin e çdo aktiviteti të mundshëm terrorist dhe për këtë arsye është bërë e nevojshme të ecim me evoluimin e trendit të krimeve dhe akteve terroriste në shoqërinë franceze. E cila kërkon aftësi dhe veprime të larta teknike të shërbimeve të inteligjencës për të zgjidhur elementët e rrezikshëm bazuar në informacionin e përpiktë.
Vëzhguesit e çështjeve gjermane besojnë se numri i komuniteteve të emigrantëve mund të mos luajë një rol të madh në shkallën e lartë të elementëve të rrezikshëm terroristë dhe nuk është arsyeja e vetme për ta shpjeguar këtë. Sipas Regjistrit Qendror të të Huajve, deri në fund të vitit 2020 në Gjermani jetonin rreth 1,46 milionë turq, rreth 818 mijë sirianë dhe rreth 272 mijë afganë. Kjo është nga njëra anë. Nga ana tjetër, mjetet analitike për skanimin e elementëve të rrezikshëm në Gjermani, pavarësisht rëndësisë së tyre, shumica e tyre nuk arrijnë të vërtetojnë vlefshmërinë e tyre për sa i përket besueshmërisë së parashikimeve të tyre dhe efektivitetit të metodave të tyre për parandalimin e kërcënimeve.
Besohet se pasiguria parashikuese në lidhje me nëse një individ është një “person potencialisht i rrezikshëm” rritet me rritjen e periudhës para aktit të mundshëm, si dhe rreziku i gabimit. Qytetarët shpesh mund të rezultojnë në sakrifikimin e më shumë privatësisë në shoqërinë gjermane.
Sistemi i miratuar nga Britania do të lejojë kontrollin automatik të sigurisë përpara mbërritjes. Me synimin për të parandaluar hyrjen e kriminelëve të huaj të rrezikshëm në Mbretërinë e Bashkuar dhe shtrëngimin e kërkesave për imigracionin ishte një nga synimet e mbështetësve të Brexit, i cili ka arritur dhe i ka dhënë fund lirisë së lëvizjes midis Britanisë dhe Bashkimit Evropian, që më pas paraqet një hap të rëndësishëm pro aktiv për të shmangur çdo skenar të papritur.
Përhapja në rritje e ekstremizmit dhe rritja e numrit të të rinjve në Evropë që iu bashkuan grupeve dhe organizatave ekstremiste nxiti shumë qeveri evropiane të miratonin programe parandaluese për t’i mbrojtur këta të rinj nga ekstremizmi. Vendet evropiane kanë zhvilluar gjithashtu programet e tyre parandaluese për parandalimin e ekstremizmit.
Autoritetet evropiane theksuan rëndësinë e mjeteve dhe politikave që mund të adresojnë shkaqet rrënjësore të ekstremizmit, duke promovuar elasticitetin, promovimin e përfshirjes sociale, promovimin e mirëkuptimit dhe tolerancës reciproke, trajtimin e pabarazisë dhe parandalimin e margjinalizimi dhe stigmatizimit të grupeve ose shoqërive.
Suksesi i programeve të tilla është i vështirë për t’u matur – dështimet e tyre janë publike, por fitoret e tyre janë pothuajse të pamundura për t’u matur.
Materialet e publikuara nuk mund të kopjohen ose përdoren pa lejen paraprake të redaksisë së Insajderit.
© 2016-2025 Gazeta Online Insajderi - Të gjitha të drejtat e rezervuara.
