Një betejë e gjatë ligjore, për më shumë se 1 dekadë me të cilën u përball Julian Assange duket se më në fund arriti fundin. Kjo pasi themeluesi i faqes së internetit Wikileaks ra dakord për një marrëveshje me autoritetet amerikane.

Ai kishte luftuar kundër ekstradimit në SHBA, ku u akuzua për zbulimin e sekreteve ushtarake. Sipas marrëveshjes, ai do të pranojë fajin për një akuzë penale dhe do të lirohet.

Çfarë bëri Julian Assange?

Assange drejtonte Wikileaks, një faqe interneti që publikonte raporte zyrtare konfidenciale ose të kufizuara në lidhje me luftën, spiunimin dhe korrupsionin. Në vitin 2010, kjo faqe publikoi një video të xhiruar nga një helikopter ushtarak amerikan që tregonte se si po vriteshin civilët në kryeqytetin irakian, Bagdad.

Ai publikoi gjithashtu mijëra dokumente konfidenciale të siguruara nga ish-analistja e inteligjencës së ushtrisë amerikane, Chelsea Manning. Ato tregonin se ushtria amerikane kishte vrarë qindra civilë në incidente të paraportuara gjatë luftës në Afganistan.

Publikimet bënë një zhurmë të madhe duke nxitur reagime nga të gjitha anët e globit dhe çuan në një hetim intensiv të përfshirjes amerikane në konfliktet e huaja. SHBA tha se rrjedhjet e dokumenteve ishin rrezikuar jetën e personelit amerikan.

Assange u akuzua për komplot se kishte hyrë në bazat e të dhënave ushtarake për të marrë informacione të ndjeshme dhe u akuzua për 18 vepra penale. U bënë shumë përpjekje për ta dërguar atë në SHBA për ta ndjekur penalisht.

Ai luftoi për 14 vjet në disa nga gjykatat më të larta të botës kundër ekstradimit dhe akuzave. Assange ka argumentuar gjithmonë se ai ekspozoi abuzime serioze nga forcat e armatosura amerikane dhe se çështja kundër tij ishte e motivuar politikisht.

Kush është Julian Assange?

I lindur në Australi, Assange fitoi reputacion për programimin kompjuterik që adoleshent. Në vitin 1995, ai u gjobit për hakerim. Ai u regjistrua në një akademi duke shkruar një libër mjaft të shitur mbi anën e shfaqur, subversive të internetit, përpara se të studionte fizikën dhe matematikën.

Në vitin 2010, kur Wikileaks publikoi pamjet e ushtarëve amerikanë që qëllonin për vdekje civilët irakianë, Suedia lëshoi një urdhër arresti për Assange, duke e akuzuar se kishte përdhunuar një grua dhe se kishte ngacmuar një tjetër. Kjo shënoi fillimin e betejës ligjore 14-vjeçare të Assange.

Ai u arrestua në Mbretërinë e Bashkuar dhe mohoi akuzat kundër tij, duke argumentuar se ato ishin një dredhi për ta ekstraduar në SHBA që të përballej me akuzat për spiunazh mbi zbulimet e Wikileaks.
Në vitin 2012, ai kërkoi azil në ambasadën e Ekuadorit në Londër pasi kishte gjetur simpati për kauzën e tij nga presidenti i atëhershëm i vendit. Assange kaloi 7 vjet në ambasadë dhe u vizitua rregullisht nga mbështetës të famshëm, duke përfshirë këngëtaren Lady Gaga dhe aktoren Pamela Anderson.

Ai u urdhërua të largohej nga ndërtesa nga një president i mëvonshëm i Ekuadorit. U arrestua nga policia e Mbretërisë së Bashkuar dhe kaloi 5 vjet në një burg britanik teksa vazhdonte përpjekjet kundër ekstradimit në SHBA. Në nëntor 2019, autoritetet suedeze hoqën dorë nga rasti kundër Assange sepse thanë se kishte kaluar shumë kohë nga veprat e supozuara.

Pse u lirua tani Julian Assange?

Lirimi i Assange nga një burg i Mbretërisë së Bashkuar vjen pas një marrëveshjeje sipas së cilës ai pritet të deklarohet fajtor për një akuzë sipas Aktit të spiunazhit të SHBA. Ai nuk do të kalojë kohë në burgim në SHBA. Mbështetësit e Assange thanë se marrëveshja u arrit pas përpjekjeve të forta diplomatike dhe presionit nga Australia.

Kryeministri i vendit Anthony Albanese tha se çështja ishte “zvarritur shumë”. Presidenti i SHBA, Joe Biden tha më herët se do të shqyrtonte një kërkesë zyrtare për të hequr akuzat, një vërejtje që u mirëprit nga mbështetësit e Assange, të cilët përmendën shëndetin e tij të keq.

Gruaja e Assange, Stella Assange njoftoi se më në fund u bë “përparim” pasi Gjykata e Lartë e Mbretërisë së Bashkuar filloi të merrte në konsideratë mbrojtjen kushtetuese të burrit të saj nën lirinë e shtypit. Ajo i tha BBC-së se ishte “e gëzuar” për lirimin e tij, por se kishte qenë mosbesuese deri në fund.

Çfarë është Wikileaks dhe çfarë tjetër ka bërë?

Faqja e internetit e Assange, të cilën ai e ngriti në vitin 2006, pretendon se ka publikuar më shumë se 10 milionë dokumente për të gjitha llojet e temave. Aktualisht ajo drejtohet nga gazetarja islandeze Kristinn Hrafnsson, shkruan BBC.

Pas dokumenteve në lidhje me Irakun dhe Afganistanin, ajo publikoi një seri dokumentesh nga studio filmike Sony Pictures në 2015. Ai gjithashtu zbuloi mijëra e-maile të hakuara nga llogaria e shefit të fushatës së Hillary Clinton, John Podesta, në prag të zgjedhjeve presidenciale në SHBA të vitit 2016.

Për mbështetësit e saj, faqja e internetit është një lojtar kyç në ekspozimin e sekreteve që qeveritë dhe kompanitë do të preferonin t’i mbanin të fshehura. Por ata që u prekën nga dokumentet e nxjerra në internet, faqja është një forcë e rrezikshme.

Kush është Stella Assange?

Zonja Assange është një avokate suedeze-spanjolle. Çifti e filloi lidhjen e tyre në vitin 2015 dhe kanë dy fëmijë së bashku, Max dhe Gabriel. Ata u martuan brenda burgut Belmarsh të Londrës, ku Assange mbahej në atë kohë, në vitin 2022. 

Fustani i saj ishte dizajnuar nga Dame Vivienne Westwood dhe Andreas Kronthaler. 6 të ftuar morën pjesë, duke përfshirë dy vëllezërit e Assange dhe babain e tij. LAPSI.al