Shkruan: Igor Besermenji

Disa muaj më parë, një pyetësor iu dha një grupi studentësh të shkollës së mesme në një Gjimnaz në Serbi, të gjithë ishin 17 dhe 18 vjeç. Në mënyrë anonime, atyre iu kërkua të shtjellojnë se cili lloj sistemi i përshtatet më mirë nevojave të tyre në Serbi ose për të qenë më të saktë, studentëve iu kërkua të sugjeronin formën ideale të shoqërisë sipas standardeve dhe pritjeve të tyre.

Një larmi mendimesh të ndryshme u shfaqën me atë rast, por një sasi e konsiderueshme përgjigjesh, drejtpërdrejt ose indirekt, treguan të njëjtën pikëpamje, mjaft të papritur – shoqëria ka nevojë për kategori. Me sa duket, disa prej tyre besojnë plotësisht se dhënia e të drejtave shtesë grupeve të zgjedhura të njerëzve është preferenciale dhe normale nga këndvështrimi i tyre.

Vërejtja në lidhje me këtë ngjarje u bë gjatë një prej diskutimeve të panumërta të realizuara me “Zoom”, në të cilin kam marrë pjesë gjatë muajve të fundit pasi pandemia parandalonte bashkëbisedimet e drejtpërdrejta. Kjo veçanërisht kishte të bënte me tendencat aktuale në punësim dhe arsimim mes të rinjve në Serbi, Mal të Zi dhe Bosnjë dhe Hercegovinë.

Më duhet të them se nuk isha shumë i befasuar me rezultatin e pyetësorit, por edhe pak i rezervuar dhe i vetëdijshëm që asnjë përgjithësim nuk duhet të bëhet nga disa raste individuale. Sidoqoftë, a nuk është tregues se në cilin drejtim shkon rinia serbe nëse marrim parasysh edhe shumë lloje të tjera hulumtimesh që na kanë treguar trendin që brezi i ri serb të bëhet më konservator sesa prindërit e tyre?

Në vitin 2020, Këshilli Kombëtar i Rinisë i Serbisë, organi më i lartë i pavarur përfaqësues i të rinjve në Serbi, bëri kërkime që na treguan se vetëm 18% e të rinjve serbë kanë një mendim pozitiv për Bashkimin Evropian.

Një tjetër hulumtim i bërë nga Demostat, një qendër e respektuar kërkimore dhe botuese nga Beogradi, theksoi se të rinjtë në grup-moshën 14 – 29 vjeç nuk janë aspak të interesuar për politikën e brendshme – ata nuk flasin për politikën dhe përpjekjet e tyre për të mbajtur veten të informuar për trendet politike dhe lajmet janë mjaft minimale. Si rezultat, mendimet e tyre në lidhje me çdo temë të rëndësishme shoqërore, përfshirë BE-në, po formohen bazuar në informacionin minimal ose të pjesshëm që marrin nga mediat që shpesh formësojnë informacionin e tyre në një mënyrë që korrespondon me agjendën e qarqeve politike që ata janë të ndërlidhura me to.

Një studim tjetër i bërë nga Këshilli Kombëtar i Rinisë i Serbisë zbuloi se të rinjtë serbë i besojnë më së shumti ushtrisë midis të gjitha institucioneve. Ky hulumtim është bërë në dritën e spekulimeve rreth rikthimit të mundshëm të shërbimit të detyrueshëm ushtarak në Serbi.

Duke qenë se partia në pushtet shpesh formon politikat e saj në përputhje me opinionin popullor në mesin e popullatës, supozimi i ligjshëm është se Partia Progresive Serbe e sheh heqjen e rëndësisë së kësaj teme si një mënyrë për t’u afruar votuesve të rinj midis brezit të ri në Serbi , i cili është tradicionalisht grupi i votuesve më i vështirë për t’u motivuar për pjesëmarrjen në zgjedhje.

Nëse asgjë tjetër, këto hulumtime duhet të jenë të rëndësishme për grupet e aktorëve politikë të qendrës së majtë të cilët rrezikojnë të margjinalizohen plotësisht në politikën serbe për një periudhë afatgjatë.

Kjo mund të ndodhë jo vetëm sepse hapësira e tyre për prezantim në media është e kufizuar, por edhe sepse ata mund të humbin fokus grupet për të arritur atë.

Ndërkohë, partia në pushtet po mbron shumë agjendën “kap të gjitha” duke ushqyer nivelet më të larta të rëndësisë shoqërore për kishën dhe ushtrinë, por gjithashtu tregon shenja të gatishmërisë për të mbështetur vlerat liberale përmes, për shembull, duke theksuar rëndësinë e Ligjit për të lejuar bashkimin (martesat) mes gjinive të njëjta. Vini re se besimi popullor në mesin e votuesve liberalë në Serbi është se askush nuk i përfaqëson ata me të vërtetë në skenën politike serbe.

Igor Besermenji është gazetar në Serbi dhe master i administratës publike nga Universiteti i Birmingham, Mbretëria e Bashkuar.