Liderët në Dialogun e Brukselit, Albin Kurti dhe Aleksandar Vuçiq, do të takohen të hënën për raundin e ri të dialogut – disi në rrethana të reja, shkruan Zëri i Amerikës në gjuhën serbe, transmeton Insajderi.
Që të dy kanë lënë të kuptohet se kanë pranuar propozimin evropian për normalizim të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
Sidoqoftë, dyshimet mbetet nëse edhe deri në çfarë mase kjo gjë do të afrojë një marrëveshje ligjërisht të obligueshme.
Ka një çështje konkrete në tryezë, një propozim evropian, qëllimi i të cilit është normalizimi i marrëdhënieve, pas të cilit qëndronte bota perëndimore – një dokument ende i panjohur për publikun.
“Unë nuk shoh elemente që do të kontribuonin në një hap të rëndësishëm përpara në proces. Më duket se ky është një takim që synon të ruajë momentin e arritur gjatë javëve të fundit. Thelbi i tij është se të dyja palët pranuan propozimin frankogjerman si diçka për të negociuar. Pra, ka të bëjë me përpjekjen për të ruajtur volantin dhe, në një farë mënyre, për të ndërtuar mbi të,” tha Tobi Vogel – ekspert i Brukselit i Qendrës joqeveritare për Politikat e Demokratizimit – në një intervistë me Zërin e Amerikën, transmeton Insajderi.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës në prag të bisedimeve kanë njoftuar se mbështesin fuqishëm propozimin e Bashkimit Evropian për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Në përgjigjen e tyre për Zërin e Amerikës, ata theksuan se presin që dy liderët të jenë konstruktivë dhe të kontribuojnë në progresin në lidhje me propozimin evropian.
Marrëdhëniet e normalizuara ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në fund të fundit duhet të synojnë njohjen reciproke”, thuhet ndër të tjera në përgjigjen e Departamentit të Shtetit për Zërin e Amerikës.
Raportuesi i Bashkimit Evropian në atë proces, Miroslav Lajçak, para se të presë të pranishmit tha se përveç një deklarate të qartë të pranimit zyrtar, pret që Kurti dhe Vuçiq të shqyrtojnë detajet e zbatimit të propozimit evropian.
Një refuzim i mundshëm, siç tha ai në një intervistë për disa media para takimit të së hënës, do të nënkuptonte një sinjal negativ – se njëra ose të dyja palët nuk janë të gatshme të ecin më shpejt, siç tha ai, në rrugën evropiane.
“Nuk mund të shoh një skenar sipas të cilit palët në proces do të njoftonin se heqin dorë dhe se nuk duan më të bisedojnë – dhe, nga ana tjetër, ndërmjetësit ndërkombëtarë tërhiqen. Megjithatë, nëse kjo do të ndodhte – Mendoj se skenari do të ishte i ngjashëm me Qipron. Diplomacia ndërkombëtare do ta largonte vëmendjen e saj në diçka tjetër dhe do të duheshin vite për të rikrijuar kushtet në të cilat palët do të merrnin pjesë në dialog me ndërmjetësimin ndërkombëtar”, thotë analisti nga Brukseli Vogel.
Albin Kurti dhe Aleksandar Vuçiq po takohen në Bruksel vetëm pak ditë pas përvjetorit të agresionit rus kundër Ukrainës – një luftë në Evropë që duket se ka përshpejtuar përfshirjen e një pjese të komunitetit ndërkombëtar në zgjidhjen e mosmarrëveshjes serbo-kosovare për shkak të frikës. të një përhapjeje të mundshme në rajonin ende të trazuar të Ballkanit.
Ky fakt është i rrënjosur thellë në mendjet e evropianëve dhe amerikanëve. Të dyja palët besojnë se nuk është mirë të bësh rrëmujë në oborrin tënd. Zgjidhja e mosmarrëveshjes ndërmjet Kosovës dhe Serbisë do të ishte një ndihmë e madhe për Evropën.
Megjithatë, nuk është e mundur të detyrohen pjesëmarrësit ta bëjnë këtë. Ata duhet të inkurajohen dhe nxiten – por ju nuk mund t’i detyroni ata. Kjo është një mundësi reale që u jep mundësinë pjesëmarrësve të zgjedhin anën e duhur”, është vlerësimi i ish-ambasadorit amerikan në Serbi, Michael Kirby – i cili ka shërbyer në Beograd nga viti 2012 deri në vitin 2016.
Për momentin vetëm propozuesit dhe negociatorët janë të njohur me përmbajtjen e plotë dhe zyrtare të propozimit evropian për normalizim, i cili nga opinioni ndërkombëtar interpretohet si mjet për arritjen e një marrëveshjeje ligjërisht obligative ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
Miroslav Lajçak zbuloi se ai përbëhet nga njëmbëdhjetë pika, duke refuzuar të thotë më shumë, duke pretenduar se gjithçka tjetër nuk do të ishte e dobishme në fazën aktuale të negociatave.
“Nuk kam ndjesinë se Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara po i japin ndonjë lloj supremacie njërës prej palëve për momentin. Jam i sigurt se ata duan me vendosmëri që puna të përfundojë dhe të dalë nga periudha. në të cilën marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë dhe paqëndrueshmëria në Bosnje dhe Hercegovinë – e kthyen Ballkanin në qendër të vëmendjes.Pavarësisht se SHBA dhe BE janë kryesisht të preokupuara me luftën në Ukrainë.Aspirata e tyre e përbashkët është të bëjnë gjithçka e nevojshme që të dyja palët të arrijnë qëllimin – kur bëhet fjalë për normalizimin e marrëdhënieve të tyre”, tregon Charles Kapçan – ekspert i cili gjatë karrierës së tij diplomatike, ndër të tjera, nga 2014-2017 shërbeu si asistent special i presidentit amerikan.
Në të kundërt, eksperti i Brukselit Tobi Vogel vëren se versionet e publikuara më parë të propozimit evropian, autenticiteti i të cilit nuk është vërtetuar, tregojnë se kjo zgjidhje mund të funksionojë në favor të Serbisë.
“Mendoj se është plotësisht e qartë se ka përparësi që janë më afër qëndrimit të Serbisë, e cila nuk është e detyruar të pranojë pavarësinë e Kosovës. Asnjë nga versionet e teksteve që u shfaqën në publik nuk parashikonte njohjen e Kosovës si sovrane dhe shtet i pavarur. Kjo është ajo që tregon pa mëdyshje se propozimi evropian duhet të jetë një lloj marrëveshjeje e përkohshme – sepse ai përfundimtar duhet të çojë në zgjidhjen e asaj çështjeje të veçantë. Kjo më çon në interpretimin se marrëveshja përfundimtare për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë nuk do të arrihet për një kohë të gjatë nga të dyja palët”, thekson ai.
Çështjet e rëndësishme për të cilat zyrtarët ndërkombëtarë nuk mungojnë të tërheqin vëmendjen është zbatimi i marrëveshjes për themelimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe, por edhe kthimi i një numri të konsiderueshëm të pjesëtarëve të komunitetit serb të larguar nga shteti dhe institucionet publike të Kosovës në fund të vitit 2022.
Zyrtarët serbë shpesh përsërisin se Asociacioni i Komunave përfaqëson një nga vijat e kuqe dhe një kusht të pashmangshëm për çdo përparim në dialog.
Para raundit të ardhshëm të dialogut të Brukselit, gjatë një konference për media nga një zyrtar i paidentifikuar i Bashkimit Evropian, gazetarëve iu tha se marrëveshja me planin evropian për normalizimin e marrëdhënieve nënkupton pranimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe në Kosovë.
Bëhet fjalë për organizimin e pushteteve dhe organizimeve të panjohura dhe të papërcaktuara, të rënë dakord një dekadë më parë – në Marrëveshjen e Brukselit të vitit 2013.
Autoritetet e Kosovës e kundërshtojnë atë, duke përmendur një vendim të vitit 2015 të Gjykatës Kushtetuese të vendit, duke argumentuar se krijimi i një komuniteti mono-etnik do të destabilizonte shtetin dhe do të kërcënonte funksionalitetin e tij.
Gjithashtu, në të njëjtën konferencë u saktësua se plani/propozimi i Bashkimit Evropian paraqet njohje de facto.
“Unë mendoj se Kosova do të pajtohet me themelimin e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe – nëse arrihet një marrëveshje për propozimin evropian për normalizim. Ajo do të vonohet sa më shumë që të jetë e mundur – edhe pse tashmë është një çështje e dakorduar, zbatimi i të cilit është bërë i dhimbshëm. Nuk pres që javën e ardhshme të merret një vendim – sepse diçka e tillë kërkon një mirëkuptim themelor. Kur është fjala për kthimin e serbëve në institucionet e Kosovës – do të ndodhë sapo Beogradi sinjalizon se duhet ta bëjnë këtë. Për këtë duhet të ndodhë diçka që do të përdoret si arsye për të tërhequr një veprim të tillë”, thotë diplomati në pension Michael Kirby.
Ndryshe, Beogradi zyrtar dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, shpesh kanë mohuar akuzat se kanë lidhje me vendimin e serbëve të Kosovës për t’u larguar nga institucionet shtetërore të Kosovës, të cilin e kanë marrë në fund të vitit 2022.
Ata nuk e ndryshuan as pasi autoritetet kosovare hoqën dorë nga ndëshkimi i pronarëve të automjeteve të paregjistruara me targa të qyteteve të Kosovës të lëshuara në Serbi.
Ishte gjithashtu një nga pikat e fundit të mosmarrëveshjes në marrëdhëniet midis Beogradit dhe Prishtinës, zgjidhja e të cilave u ndërmjetësua nga diplomatë evropianë dhe amerikanë.
Gjatë asaj kohe, rusët personalisht – duke qenë prezent në kufirin e Kosovës dhe Serbisë, por edhe verbalisht, përkrahën retorikën dhe sjelljen e ashpër të zyrtarëve serbë të cilët kritikuan veprimet dhe vendimet e autoriteteve të Kosovës në lidhje me politikën shtetërore që po zbatojnë.
Sipas interpretimit të një pjese të opinionit ndërkombëtar, pikërisht mosmarrëveshja e pazgjidhur prej disa dekadash mes Serbisë dhe Kosovës i ofron Rusisë një fushë të hapur për zgjerimin e papenguar të ndikimit të saj në Serbi dhe një pjesë të Ballkanit, të cilën ajo e përdor për të destabilizuar atë zonë. .
“Zgjidhja graduale e çështjeve të hapura midis Kosovës dhe Serbisë, si dhe marrëveshja përfundimtare, do të jetë, për mendimin tim, një hap i rëndësishëm përpara në kufizimin dhe përfundimisht përfundimin e bastionit dhe ndikimit të Rusisë në rajon. Por, le të jemi realistë – kjo nuk do të ndodhë brenda natës, është një proces që do të zgjasë”, vlerëson për Zërin e Amerikës Charles Kapçan, i cili një pjesë të karrierës së tij e kaloi edhe si zyrtar i ngarkuar me çështjet evropiane në Këshillin e Sigurisë Kombëtare gjatë mandatit të Barack Obamës.
Duke u mbështetur në këtë – Tobi Vogel vëren se ditët e fundit, nga Beogradi janë dërguar mesazhe që tregojnë një largim të mundshëm nga ndikimi rus.
“Në fund, gjithçka përmblidhet në një person – dhe ai është presidenti Vuçiç. Unë nuk mendoj se një marrëveshje e përkohshme do të çonte automatikisht në neutralizimin e ndikimit rus në Serbi. Por, mendoj se është e mundur të imagjinohet se në Vuçiq në një moment do të arrijë në llogaritjen se është me interes më të madh për të që të kërkojë lidhje më të ngushta me Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimin Evropian dhe në të njëjtën kohë distancimi nga Moska. Sa larg do të shkojë në këtë dhe a do të jetë i gatshëm të vendosësh sanksione ndaj Rusisë? Është shumë e vështirë të parashikohet, sepse në fund të fundit, gjithçka varet nga vendimi dhe vullneti i një personi”, përfundon një analist nga Qendra e Brukselit për Politikat e Demokratizimit në një intervistë për Zërin e Amerikës.
Kosova dhe Serbia po negociojnë për normalizimin e marrëdhënieve dhe një marrëveshje gjithëpërfshirëse nën kujdesin e Bashkimit Evropian – me ndihmën e Shteteve të Bashkuara.
Bisedimet midis dy palëve, një proces shumëvjeçar me performancë shumë të ndryshueshme, ishin veçanërisht të ngadalta gjatë vitit 2022 – një periudhë e shënuar nga sulmi dhe agresioni ushtarak i Rusisë kundër fqinjit të saj të afërt, Ukrainës./Insajderi/
Materialet e publikuara nuk mund të kopjohen ose përdoren pa lejen paraprake të redaksisë së Insajderit.
© 2016-2025 Gazeta Online Insajderi - Të gjitha të drejtat e rezervuara.
