Autor: Jassim Mohamad
Tema e luftës kundër terrorizmit dhe sigurisë ndërkombëtare është një nga çështjet më jetike dhe komplekse në botën e sotme. Ajo bëhet edhe më e ndërlikuar për shkak të lidhjes dhe ndërthurjes mes terrorizmit dhe sigurisë ndërkombëtare, për shkak të rritjes së kërcënimeve terroriste dhe përhapjes së tyre përtej kufijve, si dhe ndikimit të thellë që ato kanë në stabilitetin dhe sigurinë e shteteve. Prandaj, është e nevojshme të rishikohen definicionet dhe konceptet e ekstremizmit, terrorizmit, sigurisë ndërkombëtare dhe sigurisë kombëtare në nivelin kombëtar.
Lufta kundër Terrorizmit: Ky fushë fokusohet në hartimin e strategjive dhe masave që synojnë të parandalojnë dhe zvogëlojnë aktet terroriste, si dhe të mbrojnë shtetet dhe interesat e tyre nga kërcënimet e sigurisë të lidhura me terrorizmin. Ajo përfshin masat dhe procedurat që ndërmarrin qeveritë ose organizatat ndërkombëtare për të luftuar terrorizmin dhe për të parandaluar ndodhin e tij.
Ekstremizmi: Është radikalizimi dhe rritja e mendimeve, besimeve dhe sjelljeve, dhe refuzimi i të tjerëve, ku mund të jenë shkaktarë arsye fetare, shoqërore, politike apo ideologjike, dhe shndërrohet në ekstremizëm të dhunshëm kur kthehet në veprime të dhunshme që çojnë në terrorizëm.
Ekstremizmi i Dhunshëm: Ekstremizmi i dhunshëm i referohet aktiviteteve të individëve ose grupeve që përdorin çdo mjet për të shprehur mendime që justifikojnë ose glorifikojnë dhunën terroriste. Kjo përfshin ata që inkurajojnë të tjerët të kryejnë akte terroriste ose provokojnë të tjerët për të marrë pjesë në aktivitete terroriste. Gjithashtu, përfshin ata që nxisin urrejtje që mund të çojnë në tensione dhe dhunë midis grupeve të ndryshme në shoqëri. Ata janë individë dhe grupe që mund të kryejnë operacione terroriste papritur, edhe pse janë nën mbikëqyrje dhe monitorim nga shërbimet e inteligjencës.
Terrorizmi: Është shndërrimi i ekstremizmit të dhunshëm në veprime, ku terrorizmi përbën çdo akt që ka për qëllim frikësimin e individëve ose grupeve për arsye politike, ideologjike ose etnike.
Islamizmi Politik: Ky është një term politik që nënkupton përfshirjen ose shfrytëzimin e fesë në politikë, dhe “Vëllazëria Musulmane” konsiderohet si burimi i “Islamizmit Politik”, i cili ka për qëllim islamizimin e politikës dhe shoqërisë.
Fjalimi i Urrejtjes: Fjalimi i urrejtjes përfshin “të gjitha format e shprehjes që përhapin, nxisin, promovojnë ose justifikojnë urrejtjen racore, urrejtjen ndaj të huajve, antisemitizmin ose çdo formë tjetër urrejtjeje që bazohet në intolerancë, duke përfshirë intolerancën që shprehet përmes nacionalizmit, racizmit, diskriminimit dhe armiqësisë ndaj grupeve të pakicave dhe emigrantëve, si dhe ndaj individëve me origjinë emigrante, sipas rekomandimeve të Këshillit të Evropës në vitin 1997.”
Siguria Ndërkombëtare: Ky koncept merret me garantimin e stabilitetit dhe sigurisë në nivel global midis shteteve, dhe përfshin parandalimin e luftërave dhe konflikteve, luftën kundër terrorizmit, parandalimin e përhapjes së armëve, si dhe përballimin e krizave që mund të çojnë në kërcënime për sigurinë globale. Siguria ndërkombëtare varet nga bashkëpunimi mes shteteve dhe organizatave ndërkombëtare për të arritur paqen dhe stabilitetin në botë.
Siguria Kombëtare: Është aftësia e një shteti për të mbrojtur territoret e tij, burimet dhe interesat nga kërcënimet e jashtme – ushtarake dhe kërcënimet e brendshme. Për shkak të globalizimit, kanë ndodhur transformime në konceptin e sigurisë, dhe më e dukshmja është fuqia, e cila nuk lidhet më vetëm me faktorët ushtarakë, por është zgjeruar në fushat e politikës, teknologjisë, arsimit, rritjes ekonomike dhe mbështetjes në informacion. Ky është një degë e sigurisë ndërkombëtare që fokusohet në mbrojtjen e interesave të një shteti të caktuar, duke përfshirë ruajtjen e sovranitetit, integritetit të territorit dhe popullsisë nga kërcënimet e jashtme dhe të brendshme.
Ekstremizmi: Ekstremizmi konsiderohet si një fazë që i paraprin angazhimit në aktivitete terroriste, ku individi miraton ide të ekstremizuara që e shtyjnë të besojë se dhuna është një mjet legjitim për të arritur qëllimet e tij. Prandaj, lufta kundër ekstremizmit është një pjesë e rëndësishme e luftës kundër terrorizmit, përmes programeve të riparimit dhe informimit që synojnë grupe të ndryshme të shoqërisë.
Fjalimi i Urrejtjes: Është një formë shprehjeje (qoftë në fjalë, imazhe, shkrime apo sjellje) që nxit urrejtje, dhunë ose diskriminim ndaj individëve ose grupeve bazuar në karakteristika të caktuara si raca, feja, kombësia, gjinia, orientimi seksual, apo aftësia. Fjalimi i urrejtjes gjithashtu përfshin të gjitha praktikat që përhapin intolerancën ose përforcojnë ndjenja negative ndaj grupeve të caktuara në shoqëri.
Islamofobia: Ky është një term që i referohet qëndrimeve ose ndjenjave negative dhe të paarsyeshme të drejtuara kundër Islamit ose myslimanëve. Përdoret për të përshkruar paragjykimet, ndjenjat negative dhe armiqësinë ndaj Islamit dhe myslimanëve. Islamofobia mund të mbështetet në ide rreth Islamit si fe dhe në ide rreth myslimanëve si një grup kulturor dhe etnik. Mendimet anti-Islamike dhe anti-myslimane i shohin ata si një kërcënim ekzistencial për jo-muslimanët.
Ekstremizmi i Djathtë: Ky është një lëvizje politike dhe ideologjike që karakterizohet nga qëndrime të ashpra dhe të ngushta, dhe shpesh bazohet në ide kombëtare ekstreme, refuzimin e pluralizmit kulturor, armiqësinë ndaj emigracionit, dhe radikalizmin në çështjet e identitetit kombëtar. Ekstremizmi i djathtë fton për politika që ruajnë “pastërtinë kulturore” dhe etnike, dhe shpesh përfshin një diskurs që kombinon populizmin me armiqësinë ndaj elitave. Ky lloj ekstremizmi ka qëndrime armiqësore ndaj grupeve të pakicave dhe individëve që konsiderohen të mos përputhen me identitetin kombëtar, ashtu siç e definon ky lëvizje.
Në Evropë dhe Perëndim, ekstremizmi i djathtë shprehet në shumë lëvizje dhe parti që përpiqen të fitojnë mbështetje nga populli duke u fokusuar në frikën nga emigracioni, islamofobia, ruajtjen e trashëgimisë kulturore, dhe kritikën e institucioneve ndërkombëtare dhe politikave liberale. Ekstremistët e djathtë shpesh akuzojnë qeveritë liberale për dështimin në mbrojtjen e qytetarëve të tyre nga ndikimet negative të globalizimit dhe pluralizmit.
Populizmi i Djathtë: Në Evropë, ky është një lëvizje politike që kombinon ide të djathta tradicionale dhe populizëm, duke u fokusuar në mbrojtjen e “vullnetit të popullit” kundër asaj që ata e shohin si dominimin e elitave politike dhe institucioneve. Populistët e djathtë pretendojnë se ata përfaqësojnë “popullin e vërtetë” dhe shprehin interesat e tij, duke përdorur një diskurs që kritikon globalizimin dhe duke ftuar për politika që mbrojnë identitetin kombëtar nga ndikimet e jashtme. Në këtë kontekst, populistët e djathtë përdorin koncepte të thjeshta dhe direkte për të tërhequr një segment të gjerë të qytetarëve që ndihen të margjinalizuar nga politikat e qeverive tradicionale ose institucioneve evropiane. Disa nga çështjet kryesore që populistët e djathtë kërkojnë të adresojnë përfshijnë refuzimin e emigracionit, kundërshtimin ndaj pluralizmit kulturor, dhe kundërshtimin ndaj Bashkimit Evropian, i cili konsiderohet si një kërcënim për sovranitetin kombëtar të shteteve.
Nazizmi: Ky është një ndjenjë superioriteti racor dhe një lëvizje politike që u themelua në Gjermani pas Luftës së Parë Botërore. Idetë e nazizmit janë ende të pranishme në doktrinat dhe sistemet e disa grupeve dhe partive të djathta, dhe sot njihet si “nazizëm i ri”.
Nazistët e Rinjtë: Këta janë grupe që mbështesin ideologji që i përkasin periudhës së “nazizmit” në Gjermani para Luftës së Dytë Botërore, në vitet ’40 të shekullit të kaluar. Këto ideologji përfshijnë nacionalizëm ekstrem, racizëm, antisemitizëm, lavdërim të racës së bardhë, si dhe diskriminim kundër grupeve të pakicave racore dhe fetare.
Krimi i Organizuar: Ky është aktiviteti kriminal i organizuar i kryer nga grupe individësh ose organizata, që shpesh ka një strukturë hierarkike ose rrjetore dhe synon të arrijë fitime të paligjshme materiale ose politike. Krimi i organizuar bazohet në planifikim të koordinuar dhe të vazhdueshëm dhe karakterizohet nga aftësia për t’u përshtatur me mjedisin social, ekonomik dhe politik për të arritur objektivat e tij. Krimi i organizuar përfshin një gamë të gjerë aktivitetesh të paligjshme, si trafikimi i drogës, pastrimi i parave, trafikimi i qenieve njerëzore, kontrabandimi i armëve, kërcënimi i bizneseve dhe krime të tjera që kërkojnë një organizim të lartë dhe planifikim të kujdesshëm.
Pastrimi i Parave: Sipas standardeve evropiane, pastrimi i parave është procesi i konvertimit të parave të fituara nga aktivitete të paligjshme në para që duken të ligjshme duke fshehur ose ndryshuar burimin e tyre origjinal. Ky proces ka për qëllim të futë këto para në sistemin financiar në një mënyrë që i bën ato të përdorshme pa ngritur dyshime ligjore. Pastrimi i parave zakonisht përfshin tre faza kryesore: depozitimi, mbulimi dhe integrimi.
Krimet e Luftës: Krimet e luftës janë shkelje të rënda të ligjeve dhe zakoneve të luftës, të kryera gjatë konflikteve të armatosura ndërkombëtare ose jo ndërkombëtare, që synojnë individë ose pasuri të mbrojtura nga ligji ndërkombëtar humanitar. Krimet e luftës përfshijnë akte si vrasje të qëllimshme, torturë, marrjen e pengjeve, shkatërrimin e pasurive pa arsye ushtarake, sulme ndaj civilëve ose objektivave civile, si dhe përdorimin e armëve të ndaluara që shkaktojnë vuajtje të tepërta.
Krimet e gjenocidit: janë veprime që synojnë shkatërrimin e një grupi njerëzor të caktuar, totalisht ose pjesërisht, për shkak të përkatësisë së tij etnike, kombëtare, fetare ose etnike. Këto krime konsiderohen shkeljet më të rënda ndaj njerëzimit dhe klasifikohen sipas ligjit ndërkombëtar si kërcënim për paqen dhe sigurinë ndërkombëtare.
Sipas Konventës për Parandalimin e Krimeve të Gjenocidit dhe Dënimin e Tyre të vitit 1948, veprimet e gjenocidit përfshijnë: vrasjen e qëllimshme të individëve të grupit, shkaktimin e dëmeve fizike ose psikologjike të rëndë ndaj individëve, detyrimin për kushte jetese që synojnë shkatërrimin e grupit, imponimin e masave që synojnë të pengojnë lindjen e fëmijëve brenda grupit dhe transferimin e fëmijëve me forcë në një grup tjetër.
Bashkëpunimi ndërkombëtar në luftën kundër terrorizmit: janë përpjekjet e përbashkëta ndërmjet shteteve dhe organizatave ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara, Bashkimi Evropian dhe të tjera për të forcuar shkëmbimin e informacionit, koordinimin e operacioneve të sigurisë, ndjekjen e terroristëve dhe shkatërrimin e rrjeteve të tyre përtej kufijve. Ky bashkëpunim mbështetet në kuptimin e përbashkët të sfidave dhe unifikimin e strategjive për të luftuar terrorizmin. Siguria kombëtare e Gjermanisë – Raporti Vjetor i Shërbimit të Inteligjencës Ushtarake “MAD”
Lufta kundër terrorizmit dhe siguria ndërkombëtare janë të rëndësishme për shkak të globalizimit dhe zhvillimit të mjeteve të komunikimit që kanë kontribuar në përhapjen e organizatave terroriste. Lufta kundër kësaj dukurie kërkon përpjekje të bashkërenduara lokale dhe ndërkombëtare dhe adoptimin e politikave gjithëpërfshirëse që forcojnë sigurinë dhe parandalojnë përhapjen e mendimit ekstremist.
Definicioni i Inteligjencës: janë agjencitë përgjegjëse për trajtimin e informacionit. Agjencitë e inteligjencës janë agjenci qeveritare që merren me grumbullimin, analizimin dhe përdorimin e informacionit për të mbështetur aplikimin e ligjit, sigurinë kombëtare dhe objektivat e politikës së jashtme dhe të brendshme të shtetit. Inteligjenca mbështetet në mjete të grumbullimit të informacionit të hapur dhe sekret, njerëzor dhe teknik – cyber, dhe mund të përfshijë spiunazhin, ndërhyrjen në komunikime dhe analizimin e kodimeve. Agjencitë e inteligjencës zakonisht bazohen në dy shtylla: luftën kundër spiunazhit, që ka për qëllim mbrojtjen e sigurisë kombëtare nga kërcënimet e brendshme, dhe shërbimin e jashtëm – spiunazhin dhe grumbullimin e informacionit për të njoftuar rrezikshmërinë nga jashtë, dhe aktivitetet e shërbimit të jashtëm janë sekrete jashtë territorit të vendit.
Spiunazhi: është procesi i grumbullimit të informacionit sekret ose të ndjeshëm për individë, organizata ose shtete në mënyrë të paligjshme dhe pa dijeninë e tyre, me qëllim arritjen e objektivave të caktuara, shpesh të lidhura me interesat e sigurisë, politike ose ekonomike. Ky proces mund të realizohet nga individë, agjenci inteligjence ose grupe që veprojnë për një shtet, organizatë ose grup të caktuar.
Lufta kundër spiunazhit: është një grup masash dhe politikash të ndërmarra nga agjencitë e inteligjencës për të kufizuar aktivitetet e spiunazhit dhe për të mbrojtur sigurinë kombëtare.
Lufta kundër spiunazhit kibernetik: është një grup masash dhe teknologjish të përdorura për të mbrojtur sistemet dhe rrjetet digjitale nga aktivitetet e spiunazhit kibernetik që synojnë t’i depërtojnë ato dhe të vjedhin informacionet e ndjeshme. Këto masa synojnë të përballen me kërcënimet kibernetike, të zbulojnë përpjekjet e depërtimit dhe të mbrojnë informacionin e ndjeshëm që ka lidhje me sigurinë kombëtare, ekonominë ose të dhënat personale nga ra në duar të paautorizuara.
Burimet e inteligjencës së hapur: të njohura shkurt si OSINT janë informacionet që grumbullohen dhe analizohen nga burime të hapura publike në mënyrë ligjore, me qëllim përdorimin e tyre në kërkime të sigurisë dhe inteligjencës. Këto burime ofrojnë informacion të vlefshëm që mund të përdoret për të analizuar situatën e sigurisë, politike ose ekonomike të një shteti, kompanie ose individi.
Burimet e informacionit të inteligjencës sekrete janë mjete dhe metoda të grumbullimit të informacioneve sekrete që përdoren nga agjencitë e inteligjencës për të grumbulluar informacion mbi kërcënimet e sigurisë dhe mbi objektiva politike, ekonomike, ushtarake dhe të tjera.
Spiuni është një individ që vepron në mënyrë sekrete për të grumbulluar informacion të ndjeshëm dhe sekret për një individ, organizatë ose shtet për një palë tjetër, qoftë një shtet ose agjenci inteligjence. Spiunët shpesh vendosen në pozita strategjike për të marrë informacionin e kërkuar dhe e kalojnë atë në mënyrë sekrete për palën për të cilën punojnë. Spiunët përdoren zakonisht në operacione të inteligjencës për të grumbulluar informacione ushtarake, politike ose ekonomike që mund të kenë rëndësi strategjike për shtetin ose organizatën që përfitojnë.
Agjenti i dyfishtë është një spiun që punon për dy palë konkurruese në të njëjtën kohë, duke ofruar informacion për të dy palët, por qëllimi zakonisht është të shërbejë për një palë, ndërkohë që mashtron palën tjetër. Me fjalë të tjera, ai punon si spiun për palën e parë, por gjithashtu bashkëpunon me palën e dytë, duke pasur një prirje më të madhe për të grumbulluar informacion nga pala e dytë dhe për ta transmetuar atë te pala e parë.
Loja e dyfishte është një strategji në botën e inteligjencës dhe sigurisë, ku një individ ose organizatë manipulojnë dy ose më shumë palë për të realizuar interesat e tyre të veta. Qëllimi i kësaj loje është shpesh të mashtrosh ose të mashtroni një ose më shumë palë të përfshira. Kjo loje realizohet përmes agjentëve të dyfishtë ose spiunëve që shfaqin besnikëri ndaj dy grupeve kundërshtare, ndërkohë që punojnë faktikisht për të arritur objektivat e një partie.
Shpërndarja e informacionit: është procesi i zbulimit të informacionit sekret ose të ndjeshëm në mënyrë të paligjshme ose pa autorizim. Ky shpërndarje mund të jetë e qëllimshme ose jo e qëllimshme, dhe ndodh shpesh në kontekste që lidhen me qeverinë, kompanitë ose organizatat që mbajnë të dhëna të ndjeshme. Ky informacion shpesh shpërndahet përmes mediave ose internetit.
Kërkimi sekret nga inteligjenca është procesi i grumbullimit të informacionit me qëllim marrjen e informacioneve sekrete pa dijeninë e individëve të synuar. Agjencitë e inteligjencës kryejnë kërkime sekrete në zyra, ndërtesa, ambasada, zyra pune dhe banesa të individëve që janë subjekt i vëzhgimit inteligjent.
Mbikëqyrja teknike e objektivave: në agjencitë e inteligjencës i referohet përdorimit të teknologjive dhe mjeteve të avancuara për të mbikëqyrur individët, grupet ose vendet e synuara me qëllim grumbullimin e informacioneve inteligjente ose realizimin e objektivave të sigurisë, si: mbikëqyrja e telefonëve, vendosja e pajisjeve përgjimi në zyra pune ose banesa të objektivave dhe mbikëqyrja e internetit. Në kohën e globalizimit, mbikëqyrja teknike përfshin përdorimin e dronëve për gjurmimin GPS, ndjekjen e shenjave të gishtave, të zërit dhe të syve dhe të tjera.
Rekrutimi: është procesi i tërheqjes së individëve për të punuar për një agjenci inteligjence ose një aparat të sigurisë të caktuar, me qëllim grumbullimin e informacionit, realizimin e operacioneve, ose ofrimin e mbështetjes inteligjente. Rekrutimi konsiderohet një pjesë themelore e punës së agjencive të inteligjencës dhe përfshin tërheqjen e individëve me aftësi dhe njohuri të veçanta, ose ata që kanë lidhje ose mundësi të veçanta që mund të kontribuojnë në arritjen e objektivave strategjike. Lufta kundër terrorizmit – ndryshimi i ambientit të punës së inteligjencës në ndjekjen e grupeve ekstremiste, përdorimi i inteligjencës artificiale.
Komunikimi sekret: është procesi i shkëmbimit të informacionit dhe të dhënave ndërmjet agjencive të inteligjencës ose agjentëve në një mënyrë të fshehtë dhe të sigurt për të garantuar që informacionet të mos mund të kapen ose zbulohet nga palë të paautorizuara. Komunikimi sekret mbështetet në teknologji dhe metoda të avancuara për të mbrojtur përmbajtjen dhe sigurinë e komunikimit, duke përfshirë përdorimin e mjeteve të komunikimit të koduara, veglave digjitale speciale dhe teknologjive të tjera që e bëjnë të vështirë për çdo palë të jashtme që të ketë qasje në përmbajtjen ose të ndjekë mesazhet.
Thyerja e sigurisë është procesi i aksesimit të paautorizuar në sisteme, rrjeta ose të dhëna të veçanta ose të ndjeshme, me qëllim shfrytëzimin, vjedhjen ose shkaktimin e dëmit.
AUTOR: Jasem Mohammed, studiues për sigurinë ndërkombëtare dhe terrorizëm, dhe kryetar i Qendrës Evropiane, Bon Gjermani
Përktheu nga Arabishtja: Zuhdi Hajzeri- Jurist dhe Imam
Materialet e publikuara nuk mund të kopjohen ose përdoren pa lejen paraprake të redaksisë së Insajderit.
© 2016-2025 Gazeta Online Insajderi - Të gjitha të drejtat e rezervuara.
