Të premten në shtëpinë e kulturës “Gursel e Bajram Sylejmani” në Viti u promovuan dy punë kushtuar Zija Akiut

Një monografi dhe një dokumentar.

Filmilm dokumentar “Valltari qe beri epoke” nga regjisori shqiptar Tom Thercaj nga Tirana  si dhe te Monografise “Korifeu i Valleve te Karadakut” me autore Lirie Ramadani Aliu iu kushtuan veprës dhe jetës se Zija Aliut.

Kjo monografi është rezultat i punës disa dyvjeçare.

“Më kanë tërhequr gjithmonë librat që flisnin për karaktere të veçanta njerëzore dhe në libra të tillë gjith monë kam kërkuar përmendje të qyteteve/fshatrave dhe njerëzve tanë që mund të kishin ndonjë lidhje me personazhin apo kryefjalën e shkrimit. Meqenëse disa emra dhe ngjarje i njihja tashmë në bazë të familjes Aliu ku edhe jetoj prej 23 vitesh, munda të plotësoja njohuritë e mia dhe të lidhja faktet me ndihmën e bashkëshortit tim. Ka të ngjarë që figura e kryevalltarit Zija (Zijah) Aliu do të kishte mbetur kështu, do të harrohej, ashtu siç edhe me kalimin e kohës njerëzit dhe familjarët do të fillonin të largoheshin apo në fund edhe të vdisnin”, ka thënë autori.

Kështu humbet historia dhe madhështia e njerëzve të dëshmuar, ndaj për ti mbajtur të gjitha në kujtesë, duke pasur parasysh që ishte një masë emrash dhe ngjarjesh që lidheshin ngushtë me figurën e Zijahut, fillova ta shkruaja, shtoi tutje.

Zija Aliu ka dhënë kontribut të pakontestuar në lëminë e kulturës në Anamoravë dhe në të gjitha trojet shqiptare, duke e ditur se kultura shkëputë zinxhirtë e robërisë te popujt e robëruar, ai ishte i përkushtuar në veçanti përmes valleve burimore shqipe të jep kontributin për popullin e tij.

Ikona e valleve burimore shqipe, Zija Aliu, u lind më 22 janar 1951 në fshatin Remnik të komunës së Vitisë, shkollën fillore e mbaroi në fshatin e lindjes, ndërsa shkollën e mesmën normalën e kishte filluar në qytetin e Gjilanit, por e përfundoi në qytetin e Ferizajt, meqë ishte përjashtuar nga normalja në Gjilan si pjesëmarrës i demonstratave të vitit 1968. Zija Aliu ishte kontribues si mësimdhënës gjatë viteve 1972-1992 nëpër shkolla të ndryshme. Gjatë viteve 1982-1987 ishte i përjashtuar nga procesi mësimor për shkakun e vënies në skenë të ashtquajturës së “Vallës së Kaçakëve” në Festivalin Ballkanik të Folklorit “Ohri 81”.

Ai ndërroi jetë në sjtator të vitit 2021.

Veprimtaria kulturore e ikonës së valleve burimore shqipe, Zija Aliu, ishte jashtëzakonisht e bujshme, ai ishte anëtar i SHKA “Zenel Hajdini” në Gjilan gjatë viteve 1968-1971, anëtar i SHKA “Kastrioti” në Ferizaj. Në vitin 1972 themelon SHKA “Rreze Dielli” në fshatin e lindjes në Remnik. Zija gjatë viteve 1972-1975 vepron në SHKA “Ramiz Sadiku” si dhe në Ansamblin “Shota” në Prishtinë, ndërsa në vitin 1976 themeloi ansamblin “Kemajl Azizi” në komunën e Vitisë të cilin e pagzuan në emër të këtij dëshmori.

Vargu i pjesëmarrjes nëpër festivale i ikonës së valleve burimore shqipe ishte i pandalshëm: Në mes vitesh 1971-2008 pjesëmarrës i festivaleve në qytetet Gjilanit, Gllogovcit, Prizrenit e të Prishtinës, ai ishte pjesëmarrës i dhjetëra e dhjetëra përfaqësimeve të RK-së në shtete të ndryshme të Ballkanit e të Evropës, gjithashtu ai gjatë viteve 1993-2003 ishte kontribues dhe anëtar i AKV “Gurra” nga Gjilani si valltar dhe performues i lojërave popullore dhe sponzorizues i veprimeve brenda e jashtë RK-së. Zija ishte tri herë valltar më i mirë i RK-së për luajtjen dhe demonstrimin e valleve burimore të Karadakut. Në festivalin e folklorit në Francë në mesin e 16 shteteve pjesëmarrëse nderohet me kupën “Ganat 2005”, ndërsa në vitin 2006, në qytetin e Ankaras së Turqisë merrë shpërblimin special për kontribut të veçantë, dhënë kulturës, ndërsa në Shqipëri “Bajram Curri 2008” nderohet me çmimin “Panajot Kanaqi”, si valltari më i mirë. Zija Aliu ishte edhe veprimtar i fushave të ndryshme gjatë zhvillimeve të proceseve të popullit tonë.