Nga: Andrew Rawnsley

Bisedat e pakujdesshme kushtojnë jetë. Që nga fillimi i programit të vaksinimit, qeveria ka ruajtur informacionin në lidhje me nivelet e furnizimit sikur numri i shisheve në posedim të ishin një sekret shtetëror i ngjashëm me vendndodhjen e nëndetëseve bërthamore të Britanisë së Madhe.

Sa herë që gazetarët kanë pyetur se sa vaksina janë të disponueshme, ata janë përballur me refuzime të shkathëta për të komentuar. Kjo sepse një pjesë e ministrave kanë pasur vetëm një ide të përafërt të përgjigjes së kësaj pyetjeje kritike.

Ministri i Shëndetësisë u detyrua ta pranojë, kur ai papritmas njoftoi një vonesë në vaksinat për personat nën moshën 50 vjeç, dhe se synimet ambicioze të qeverisë për imunizimin janë të kërcënuara nga përçarja, sepse problemet e prodhimit mund ta bëjnë furnizimin “me pengesa”.

Arsyeja tjetër për kaq shumë fshehtësi është ankthi që rivalët ziliqarë që kanë mungesa me furnizimin mund të përpiqen të kapin vaksinat e porositura nga Britania. Paranoja për këtë ka qenë veçanërisht e mprehtë në lidhje me fqinjët tanë të afërt. Përkundër pretendimeve të bëra nga disa Brexiters, divorci nuk e ka bërë marrëdhënien përmjet-Kanalit më të lumtur dhe më të lehtë, por më të helmuar dhe me dyshime të ndërsjella.

Frika britanike nga synimet e BE-së është reciproke nga një besim brenda Bllokut se programi i vaksinimit në Mbretërinë e Bashkuar mund të jetë mbështjellë shumë më me sukses sesa i tyre, sepse Albion dyfish i ka dhënë vetes një avantazh të padrejtë. Pavarësisht nëse ky është një besim i justifikuar, ai është i kuptueshëm duke pasur parasysh përvojën e BE-së për të negociuar me Boris Johnson.

Rreth një gjëje, ekziston një konsensus në të dy anët e Kanalit. Edhe admiruesi më i flaktë i Bashkimit Evropian duhet të pranojë se ka bërë një rrëmujë shkatërruese me vaksinimet. Vendimi për të pasur një program të prokurimit për furnizimin global nga Brukseli nga Komisioni u mor me mendimin e qëllimit të mirë se kjo do të parandalonte një garë për furnizime që do të vendoste vendet anëtare kundër njëri-tjetrit. Ekzekutimi i mbyllur dhe i kontrolluar është shkaku i reagimeve të zjarrta. Emocionet janë më të forta, sepse vendet e BE po veprojnë kaq keq në krahasim me Britaninë e Madhe.

Deri në këtë fundjavë, gjysma e të rriturve në Mbretërinë e Bashkuar kishin marrë dozën e tyre të parë të vaksinës. Në BE, përqindja është më pak se një e pesta. Ju mund të dëgjoni britmën e ankthit nga kryeqytetet evropiane. Si është e mundur që qeveria e Boris Johnson, një sinonim i populizmit kaotik dhe mendjemprehtë shihet nga Parisi ose Berlini, të ecë shumë më mirë se ne?

Ndërsa shifrat e infektimit të Britanisë së Madhe kanë rënë, shumica e BE-së po përballet me një rritje. Në Gjermani, zyrtarët e shëndetit publik paralajmërojnë se rastet po rriten me “një shkallë eksponenciale”. Pas “luajti me fatin” se Franca mund të shmangte një bllokim tjetër, Emmanuel Macron është detyruar nga shifrat e larta të infeksionit të vendosë kufizime të reja. Shumica e njerëzve të Italisë do të jenë në “zona të kuqe” nga e hëna dhe i gjithë vendi do të jetë i mbyllur gjatë fundjavës së Pashkëve.

Dështimi për të realizuar një vaksinim shumë të shpejtë me synim për të parandaluar një valë të tretë po ndëshkohet në kutinë e votimit. Kristiandemokratët e Angela Merkel sapo janë shpartalluar në zgjedhjet në Baden-Ëürttemberg dhe Rhineland-Palatinate, dy rajone të cilat konsideroheshin dikur midis bastioneve të partisë së saj.

Ndërsa vazhdimisht e kritikonin AstraZeneca për dështimin për të dhënë mjaft nga dozat e saj, udhëheqësit evropianë i kanë bërë gjërat më të vështira për veten e tyre duke hedhur dyshime në mënyrë të përsëritur mbi sigurinë dhe efikasitetin e vaksinës që njëkohësisht thonë se nuk kanë pasur kurrë mjaftueshëm. Presidenti francez ka qenë një shkelës veçanërisht i egër në këtë drejtim.

Pjesa më e flaktë dhe më e ashpër është Ursula von der Leyen, e mbrojtura e Merkel, e cila është presidente e Komisionit. Nën një gjëmim të qëndrueshëm, veçanërisht nga media e Gjermanisë, shtetit të saj të lindjes, ajo ka ringjallur kërcënimet për të shkaktuar fuqi emergjente që do të bllokonin eksportet e vaksinave nga BE dhe madje edhe impiantet prodhuese të vaksinave.

Komisioni u ankua, duke reaguar në mënyrë të ashpër se miliona vaksina janë transportuar nëpër Kanal nga BE, por asnjë vaksinë e përfunduar në Britaninë e Madhe nuk ka udhëtuar në anën tjetër, drejt shteteve të BE-së. Është e kundërta e dobishme që një pjese e opinionit britanik, e megafonizuar nga elementë të medias së krahut të djathtë, pëlqen t’i fryjë trazirave me BE-së.

Britania duhet të qëndrojë më lart se kaq. Po flasim për një sëmundje vdekjeprurëse. Nuk është në interesin tonë që BE të përplaset. Historia e kësaj pandemie sugjeron që një rritje e infeksionit në të gjithë Kanalin përbën shumë rreziqe për ne. Mutacione të reja mund të lëshojnë më shumë vdekje dhe shkatërrim ekonomik. Sa për shumë britanikë që ëndërrojnë për një pushim në një vend evropian me një klimë me diell, ata mund të ëndërrojnë nëse infeksioni është ende prezent në shtetet që janë destinacionet e tyre të dëshiruara.

Në bisedat e mia me personale brenda qeverisë sugjerojnë që shumë ministra mirëpresin këtë përplasje që është jo e dobishme dhe vetëshkatërruese. Në të njëjtën kohë, një kabinet i Brexiter e ka të vështirë t’i rezistojë tundimeve për të shfrytëzuar shqetësimin e BE-së në favor të tij. Shpërndarja e vaksinës e ofruar nga NHS është i vetmi aspekt i trajtimit të krizës në të cilën kjo qeveri mund të pretendojë të ketë një rekord që është mbresëlënës.

Brexiters duan shfrytëzojnë këtë sukses, sidoqoftë jo legjitim, si një justifikim për eksperimentin e tyre. Ka edhe Konservatorë që besojnë se një nxitje e qëndrueshme e konfliktit nëpërmjet Kanalit lidhës me BE-në i shërben interesave të tyre elektorale duke mbajtur votën e Brexit të zgjuar dhe të shpërqendruar nga dëmi ndëshkues që shkëputja po i shkakton ekonomisë.

Një qeveri me një perspektivë të ndriçuar mbi interesat afatgjata të Britanisë do të shihte vlerë në ofrimin e shprehjeve të simpatisë dhe gjesteve të solidaritetit me BE-në në kohën e procesit të saj të vështirë të BREXIT. Kjo mund të gjenerojë shumë vullnet të mirë midis votuesve dhe udhëheqësve evropianë. Mund të jetë më efektive për të fituar miq për Britaninë sepse do ishte kaq e papritur nga një qeveri Brexiter.

Dominic Raab, Ministri i Jashtëm, në vend të kësaj preferon të luajë “tit për tat”, lojën e hakmarrjes së ndërsjellë. Ai iu përgjigj zonjës Von der Leyen duke e akuzuar atë për “praktikat kërcënuesve” që përdoren zakonisht nga diktaturat, një jehonë e atyre tipeve të Brexiterit që krahasonin me tone fyerjeje BE-në me Evropën Naziste ose bllokun Sovjetik.

Anëtarët e tjerë të kabinetit zhurmojnë dhe shfryjnë që kërcënimet për të kufizuar eksportet e vaksinave duke demonstruar se BE nuk mund të besohet që të respektojë kontratat.

“Tit for tat” është një thënie angleze që do të thotë “hakmarrje ekuivalente”. Ka pasur një “tip përplasje të lehtë”, regjistruar për herë të parë në 1558.  Është edhe një strategji shumë efikase në teorinë e përballjes. Një agjent që përdor këtë strategji së pari duhet të bashkëpunojë, pastaj më pas do të replikojë veprimin e mëparshëm të një kundërshtari.

Ekziston një problem me këtë përpjekje të ministrave për të zotëruar veprimet e këtij akti në lartësinë e moralit. Sjellja e tyre ia ka provuar çdo pretendim mbi të. Askush nuk është më i kualifikuar për të ligjëruar të tjerët për prishjen e kontratave sesa një anëtar i qeverisë së Z. Johnson. Jo shumë kohë më parë ai po kërcënonte me guxim për të thyer ligjin ndërkombëtar duke shqyer klauzolat e marrëveshjes së tërheqjes nga BE që nënshkroi.

Kohët e fundit, qeveria braktisi përpjekjet për të rinegociuar aspektet e marrëveshjes që po funksionojnë keq në Irlandën e Veriut dhe njoftoi një heqje dorë nga zotimet e mëparshme. “Fjala ime është garancia ime” nuk ka qenë saktësisht motoja me të cilën Boris Johnson ka jetuar jetën e tij. Sylvie Bermann e përfundoi kohën e saj si ambasadore franceze në Londër me një vlerësim të Z. Johnson e cila e përshkroi atë si “një gënjeshtar, i pa penduar dhe i ngathët”, një pikëpamje e përhapur gjerësisht midis udhëheqësve evropianë. Shanset për të shmangur një luftë të ndërsjellë shkatërruese me BE për furnizimet e vaksinave do të ishin shumë më të mira nëse Britania do të ishte një kryeministër i cili vlerësohej si një partner ndërkombëtar i besueshëm nga grupi i kolegëve të tij.

Një përshkallëzim në një “luftë vaksine” të plotë midis Britanisë dhe BE do të ishte një katastrofë për të dy në shumë aspekte. Prodhimi i vaksinave varet nga zinxhirët e ndërlikuar të furnizimit shumëkombësh.

Merrni dozën Pfizer. Përbërësit për atë vaksinë transportohen nga Britania e Madhe në fabrikën e kompanisë në Belgjikë përpara se disa nga produkti i përfunduar të eksportohet nëpër Kanal. Një sasi e bllokuar të eksportit nga fqinji im do të jetë vetëshkatërrues. Problemet e BE do të thellohen, ndërsa qeveria do ta ketë më të vështirë të realizojë ambicien e saj për të vaksinuar çdo të rritur deri në korrik.

Nacionalizmi i vaksinave është tashmë një dimension i kësaj krize. Do të ishte shembulli i tmerrshëm botës nëse vendet që reklamojnë veten e tyre si demokraci të pjekura, të sofistikuara dhe internacionaliste do të nxisnin një luftë të vaksinave në Evropë. Britania dhe fqinjët e saj të afërt do të duhet të jetojnë dhe të punojnë me njëri-tjetrin shumë kohë pasi Covid-19 është bërë histori. Siguria dhe prosperiteti i Mbretërisë së Bashkuar ende varet në një masë të madhe nga ajo që ndodh brenda BE-së.

Nuk mund të jetë në interesin e BE-së që të ketë marrëdhënie të përhershme toksike me një vend kaq të rëndësishëm në kufirin e tij. Një luftë për vaksinat do të ishte një konflikt pa një fitues, vetëm shumë humbës. Çdo fjalë apo veprim që ndez më shumë nervat shumë të irrituara janë shumë të rrezikshme. Bisedat e pakujdesshme kushtojnë jetë./ The Gurdian/ Shqip

*Andrew Rawnsley është shefi i komentuesi politik i Observer